Bốn cựu binh đặc nhiệm người Anh đã hoàn thành một cuộc leo núi đầy tranh cãi trên đỉnh Everest, chỉ trong vòng năm ngày bằng sự trợ giúp từ khí xenon. Họ rời khỏi Vương quốc Anh vào ngày 16 tháng 5 và vào lúc 7:10 sáng ngày 21 tháng 5, cả nhóm đã đứng trên đỉnh cao 8.848 mét. Các thành viên trong nhóm bao gồm Garth Miller, Alistair Carns, Anthony Stazicker và Kevin Godlington, cùng với sự hỗ trợ từ công ty hướng dẫn người Áo Furtenbach Adventures và 5 hướng dẫn viên Sherpa.
Thông thường, những người muốn chinh phục Everest phải dành nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng để thích nghi với độ cao. Tuy nhiên, đội này đã có thể hoàn thành cuộc hành trình, đồng thời gây quỹ cho các cựu chiến binh, trong thời gian ngắn hơn nhiều so với bình thường. Họ đã chuẩn bị kỹ lưỡng trong nhiều tháng trước đó, ngủ trong các lều hypoxic (lều có nồng độ oxy thấp) để mô phỏng các hiệu ứng của độ cao, và tập thể dục với mặt nạ hạn chế oxy.
Vào ngày 5 tháng 5, họ đã hít khí xenon sau khi được tiêm nhẹ tại một phòng khám ở Đức. Họ đã hít một liều khí xenon thấp pha trộn với oxy trong chưa đầy một giờ. Đến nay, vẫn chưa rõ liệu liệu pháp khí xenon có tác động gì đến các vận động viên hay không. Khí quý này được phát hiện lần đầu vào những năm 1880 và đã từng được dùng làm thuốc gây mê. Nghiên cứu trước đây cho thấy nó có thể tăng sản xuất erythropoietin, một loại protein giúp tăng số lượng tế bào máu đỏ trong cơ thể, thường là do nồng độ oxy thấp. Erythropoietin cũng làm tăng hemoglobin, giúp vận chuyển oxy trong cơ thể.
Khi leo núi Everest, các vận động viên thường mang theo bình oxy để giúp chống lại tình trạng thiếu oxy ở độ cao. Đội ngũ này cũng làm vậy nhưng họ hy vọng liệu pháp xenon sẽ mang đến cho họ một lợi thế. "Nó sẽ không phải là yếu tố quyết định trong chuyến thám hiểm này, nhưng có thể giúp tăng tỷ lệ thành công thêm một chút," Carns, người cũng là bộ trưởng bộ quốc phòng của Vương quốc Anh, chia sẻ trước chuyến đi.
Thế nhưng, việc sử dụng khí xenon đã gây tranh cãi trong giới leo núi. Tổ chức Chống Doping Thế Giới đã cấm việc thao túng máu và các thành phần của nó, và cũng đã cấm xenon từ năm 2014. Tuy nhiên, các quy định này không áp dụng cho bộ môn leo núi ở độ cao, nơi chưa có cơ quan quản lý. Liên đoàn Leo núi và Thể thao núi Quốc tế cho rằng không có bằng chứng nào chứng minh việc hít xenon giúp cải thiện khả năng leo núi, và việc sử dụng không đúng cách có thể gây nguy hiểm.
Bên cạnh hiệu quả còn nghi vấn, một số nhà leo núi phản đối khí xenon vì họ xem nó là một cách rút ngắn. "Nếu bạn quảng bá xenon như một chất tăng cường hiệu suất nhưng không sẵn sàng xem xét điều đó có nghĩa gì cho công bằng và tính toàn vẹn trên núi, thì đó là một vấn đề," Adrian Ballinger, một hướng dẫn viên leo núi người Mỹ, đã phát biểu.
Một số người còn lo ngại rằng khí xenon có thể gây hại cho ngành du lịch Nepal, khi mà các nhà leo núi sẽ chi tiêu ít thời gian hơn - và vì vậy là ít tiền hơn - trong việc thích nghi với độ cao trước khi chinh phục đỉnh. Các quan chức đến từ bộ du lịch Nepal cho biết họ không biết về kế hoạch của nhóm người Anh này về việc leo Everest mà không thích nghi. "Giờ chúng tôi đã biết về điều này, chúng tôi sẽ thảo luận về vấn đề và quyết định hướng đi trong tương lai," ông Narayan Regmi, tổng giám đốc du lịch Nepal, cho biết.
Tuy nhiên, những người leo núi cho rằng việc chinh phục Everest nhanh chóng giúp giảm thiểu rủi ro và giảm tác động môi trường của cuộc hành trình. "Cuộc hành trình ngắn hơn cũng có nghĩa là ít rác thải, ít tài nguyên và ít chất thải con người trong môi trường nhạy cảm này," Lukas Furtenbach, người đã tổ chức chuyến đi, nhấn mạnh.
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...days-using-controversial-xenon-gas-180986687/
Thông thường, những người muốn chinh phục Everest phải dành nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng để thích nghi với độ cao. Tuy nhiên, đội này đã có thể hoàn thành cuộc hành trình, đồng thời gây quỹ cho các cựu chiến binh, trong thời gian ngắn hơn nhiều so với bình thường. Họ đã chuẩn bị kỹ lưỡng trong nhiều tháng trước đó, ngủ trong các lều hypoxic (lều có nồng độ oxy thấp) để mô phỏng các hiệu ứng của độ cao, và tập thể dục với mặt nạ hạn chế oxy.
Vào ngày 5 tháng 5, họ đã hít khí xenon sau khi được tiêm nhẹ tại một phòng khám ở Đức. Họ đã hít một liều khí xenon thấp pha trộn với oxy trong chưa đầy một giờ. Đến nay, vẫn chưa rõ liệu liệu pháp khí xenon có tác động gì đến các vận động viên hay không. Khí quý này được phát hiện lần đầu vào những năm 1880 và đã từng được dùng làm thuốc gây mê. Nghiên cứu trước đây cho thấy nó có thể tăng sản xuất erythropoietin, một loại protein giúp tăng số lượng tế bào máu đỏ trong cơ thể, thường là do nồng độ oxy thấp. Erythropoietin cũng làm tăng hemoglobin, giúp vận chuyển oxy trong cơ thể.
Khi leo núi Everest, các vận động viên thường mang theo bình oxy để giúp chống lại tình trạng thiếu oxy ở độ cao. Đội ngũ này cũng làm vậy nhưng họ hy vọng liệu pháp xenon sẽ mang đến cho họ một lợi thế. "Nó sẽ không phải là yếu tố quyết định trong chuyến thám hiểm này, nhưng có thể giúp tăng tỷ lệ thành công thêm một chút," Carns, người cũng là bộ trưởng bộ quốc phòng của Vương quốc Anh, chia sẻ trước chuyến đi.
Thế nhưng, việc sử dụng khí xenon đã gây tranh cãi trong giới leo núi. Tổ chức Chống Doping Thế Giới đã cấm việc thao túng máu và các thành phần của nó, và cũng đã cấm xenon từ năm 2014. Tuy nhiên, các quy định này không áp dụng cho bộ môn leo núi ở độ cao, nơi chưa có cơ quan quản lý. Liên đoàn Leo núi và Thể thao núi Quốc tế cho rằng không có bằng chứng nào chứng minh việc hít xenon giúp cải thiện khả năng leo núi, và việc sử dụng không đúng cách có thể gây nguy hiểm.
Bên cạnh hiệu quả còn nghi vấn, một số nhà leo núi phản đối khí xenon vì họ xem nó là một cách rút ngắn. "Nếu bạn quảng bá xenon như một chất tăng cường hiệu suất nhưng không sẵn sàng xem xét điều đó có nghĩa gì cho công bằng và tính toàn vẹn trên núi, thì đó là một vấn đề," Adrian Ballinger, một hướng dẫn viên leo núi người Mỹ, đã phát biểu.
Một số người còn lo ngại rằng khí xenon có thể gây hại cho ngành du lịch Nepal, khi mà các nhà leo núi sẽ chi tiêu ít thời gian hơn - và vì vậy là ít tiền hơn - trong việc thích nghi với độ cao trước khi chinh phục đỉnh. Các quan chức đến từ bộ du lịch Nepal cho biết họ không biết về kế hoạch của nhóm người Anh này về việc leo Everest mà không thích nghi. "Giờ chúng tôi đã biết về điều này, chúng tôi sẽ thảo luận về vấn đề và quyết định hướng đi trong tương lai," ông Narayan Regmi, tổng giám đốc du lịch Nepal, cho biết.
Tuy nhiên, những người leo núi cho rằng việc chinh phục Everest nhanh chóng giúp giảm thiểu rủi ro và giảm tác động môi trường của cuộc hành trình. "Cuộc hành trình ngắn hơn cũng có nghĩa là ít rác thải, ít tài nguyên và ít chất thải con người trong môi trường nhạy cảm này," Lukas Furtenbach, người đã tổ chức chuyến đi, nhấn mạnh.
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...days-using-controversial-xenon-gas-180986687/
