Ý tưởng về một internet từ không gian hẳn không còn xa lạ gì với chúng ta. Trở lại năm 1993, Công ty Hughes Aircraft đã nộp đơn xin cấp phép với Ủy ban Truyền thông Liên bang Hoa Kỳ để phát triển Spaceway – một dịch vụ internet vệ tinh toàn cầu tốc độ cao, được coi là dịch vụ đầu tiên của loại hình này. Tuy nhiên, ngành công nghiệp này đã trải qua nhiều khó khăn suốt nhiều năm. Đến đầu những năm 2000, không ít công ty đã phải tuyên bố phá sản hoặc từ bỏ nỗ lực phát triển loại hình dịch vụ này, bởi internet di động lại quá rẻ và dễ tiếp cận.
Thế nhưng, nhờ vào những bước tiến vượt bậc trong công nghệ trong thập kỷ qua, internet vệ tinh đã bùng nổ về sự phổ biến, tiếp cận được những khu vực mà cơ sở hạ tầng internet truyền thống thiếu thốn hoặc không tồn tại, với mức giá ngày càng hợp lý hơn. Starlink, nhà cung cấp internet vệ tinh hàng đầu thế giới, gần như trở thành biểu tượng của ngành công nghiệp này. Công ty của Elon Musk hiện có hơn 5 triệu khách hàng và hoạt động tại 125 quốc gia và khu vực, bao phủ khoảng một nửa các quốc gia và lãnh thổ trên toàn cầu. Ngạc nhiên hơn, ở một số nơi, giá đăng ký sử dụng Starlink thậm chí còn rẻ hơn nhà cung cấp internet cố định hàng đầu.
Hiện nay, các công ty tư nhân và chính phủ trên toàn thế giới đang gấp rút phát triển các lựa chọn thay thế của họ. Eutelsat OneWeb có trụ sở tại Anh, được coi là đối thủ thương mại toàn cầu chính của Starlink. Công ty này cung cấp dịch vụ thông qua các đối tác là các cơ quan chính phủ, các nhà cung cấp internet truyền thống và các doanh nghiệp khác. Globalstar, có trụ sở tại Hoa Kỳ, sở hữu hàng chục vệ tinh và hợp tác với Apple để cung cấp dịch vụ nhắn tin cho các dòng iPhone mới. Dự án Kuiper của Amazon đã chính thức khởi động giai đoạn đầu tiên của đội tàu vệ tinh vào tháng 4, trong khi Orbit Connect Ấn Độ – sự hợp tác giữa Jio Platforms và SES có trụ sở tại Luxembourg – đang phát triển dịch vụ internet vệ tinh cho Ấn Độ.
Tuy nhiên, các chính phủ và tổ chức đa quốc gia đang ngày càng lo ngại về việc phụ thuộc vào Starlink và đang xây dựng các lựa chọn thay thế riêng. Liên minh châu Âu đang tài trợ cho dịch vụ internet vệ tinh IRIS2 thông qua sự kết hợp giữa các cơ quan chính phủ và các công ty tư nhân, với kế hoạch phóng vệ tinh vào năm 2029. Trung Quốc cũng đang phát triển nhiều nhà cung cấp internet vệ tinh được nhà nước bảo trợ có tầm tiếp cận toàn cầu. QianFan, hay còn gọi là Space Sail, đang thương thảo với hơn 30 quốc gia và đã ký thỏa thuận với các nước nơi Starlink đối mặt với các vấn đề pháp lý hoặc phản đối, bao gồm Kazakhstan, Brazil và Malaysia.
Mặc dù đã có hàng tỷ đô la đầu tư và hàng ngàn vệ tinh đang quay quanh trái đất, nhưng thật khó để hình dung rõ ràng về ngành công nghiệp internet vệ tinh. Một báo cáo từ Rest of World đã tập hợp dữ liệu để giúp chúng ta hình dung ngành này một cách cụ thể hơn. Trong năm năm qua, việc đưa vệ tinh internet lên không gian đã trở thành một ngành kinh doanh lớn, với hàng triệu khách hàng, hàng tỷ đô la doanh thu và hàng chục tên lửa. Phần lớn các tên lửa này đều được SpaceX điều hành và xuất phát từ California và Florida. Dự đoán rằng trong năm 2025, SpaceX sẽ phóng vệ tinh Starlink vào không gian trung bình mỗi ba ngày. Mặc dù mức giá để đưa bất kỳ thứ gì vào không gian đã giảm mạnh trong suốt 60 năm qua, nhưng mỗi lần phóng vệ tinh vẫn tốn khoảng 60 triệu đô la (tương đương 1,4 triệu tỷ VNĐ).
Vệ tinh Sputnik, vệ tinh đầu tiên được phóng vào không gian, chỉ nặng 84 kilogam. Ngày nay, kích thước và trọng lượng của các vệ tinh internet rất đa dạng. Starlink đang tích cực tiếp tục phóng vệ tinh vào không gian hàng năm. Trong năm tháng đầu tiên của năm 2025, công ty đã phóng 51 tên lửa, trung bình một lần phóng vệ tinh cứ mỗi ba ngày.
Các vệ tinh internet quay quanh trái đất ở độ cao tương đối thấp. Chúng sống trong quỹ đạo thấp của trái đất, một khu vực không gian có độ cao lên tới 2.000 kilômét. Về lý thuyết, LEO là một không gian ba chiều rộng lớn có thể chứa hàng triệu vệ tinh, nhiều hơn chúng ta từng cần. Một số nhà nghiên cứu đã tạo ra mô hình để ước tính số lượng vệ tinh có thể tồn tại trong LEO, tính đến khoảng cách cần thiết giữa các vệ tinh để giảm thiểu nguy cơ va chạm. Họ ước tính rằng LEO có thể lý thuyết chứa tới 12,6 triệu vệ tinh.
Tuy nhiên, những cảnh báo cũng đã được đưa ra rằng ngay cả 1 triệu vệ tinh ở LEO – số lượng vệ tinh đã được nộp đơn xin phê duyệt với Liên minh Viễn thông Quốc tế trong khoảng thời gian từ 2017 đến 2022 – cũng tiềm ẩn rủi ro do khả năng va chạm cao và các mảnh vỡ có thể sống sót khi quay trở lại trái đất. Hầu hết các vệ tinh đang hoạt động hiện nay đều phục vụ cho mục đích truyền thông, trong đó Starlink là chủ sở hữu chính.
Đối với người dùng ở những vùng xa xôi hoặc trước đây chưa được phục vụ, internet vệ tinh có khả năng mang lại những thay đổi to lớn, cung cấp dịch vụ nhanh hơn với giá cả hợp lý hơn và ổn định hơn. Tại ít nhất năm quốc gia ở châu Phi, Starlink đã trở nên rẻ hơn so với các nhà cung cấp internet cố định hàng đầu.
Tuổi thọ của một vệ tinh internet thường ngắn ngủi và đã được định sẵn. Do ảnh hưởng của lực kéo từ khí quyển và các mảnh vụn tích tụ trên vệ tinh ở độ cao thấp, tuổi thọ trung bình của một vệ tinh LEO khoảng năm năm. Sau khoảng thời gian này, vệ tinh sẽ quay trở lại bầu khí quyển của trái đất và bị thiêu rụi trong quá trình rơi.
Để duy trì dịch vụ, các công ty như Starlink sẽ phải liên tục bổ sung đội ngũ vệ tinh internet quanh trái đất mãi mãi. SpaceX đã bắt đầu quá trình tách một vệ tinh ra khỏi quỹ đạo vào đầu tháng 2 năm 2025 để thay thế các vệ tinh thế hệ đầu tiên bằng những vệ tinh mới hơn có khả năng tốt hơn. Vệ tinh này đã được tắt và để tự hạ xuống vào tháng 3, và đã bị thiêu rụi trong khí quyển vào tháng 4. Một số bộ phận nhỏ của vệ tinh có thể không bị thiêu hủy hoàn toàn, dẫn đến việc chúng rơi xuống trái đất. SpaceX đã khẳng định rằng mảnh vỡ từ các vệ tinh mới nhất của họ được thiết kế để hạ cánh với năng lượng dưới 3 joules, thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn ngành. Tuy nhiên, năm ngoái, một mảnh vụn từ vệ tinh SpaceX – kích thước khoảng bằng một chiếc laptop – đã rơi xuống Canada.
Câu chuyện này liệu có đáng để chúng ta tiếp tục theo dõi không? Hãy ủng hộ báo chí chất lượng bằng cách trở thành thành viên của chúng tôi.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/satellites-space-based-internet/
Thế nhưng, nhờ vào những bước tiến vượt bậc trong công nghệ trong thập kỷ qua, internet vệ tinh đã bùng nổ về sự phổ biến, tiếp cận được những khu vực mà cơ sở hạ tầng internet truyền thống thiếu thốn hoặc không tồn tại, với mức giá ngày càng hợp lý hơn. Starlink, nhà cung cấp internet vệ tinh hàng đầu thế giới, gần như trở thành biểu tượng của ngành công nghiệp này. Công ty của Elon Musk hiện có hơn 5 triệu khách hàng và hoạt động tại 125 quốc gia và khu vực, bao phủ khoảng một nửa các quốc gia và lãnh thổ trên toàn cầu. Ngạc nhiên hơn, ở một số nơi, giá đăng ký sử dụng Starlink thậm chí còn rẻ hơn nhà cung cấp internet cố định hàng đầu.
Hiện nay, các công ty tư nhân và chính phủ trên toàn thế giới đang gấp rút phát triển các lựa chọn thay thế của họ. Eutelsat OneWeb có trụ sở tại Anh, được coi là đối thủ thương mại toàn cầu chính của Starlink. Công ty này cung cấp dịch vụ thông qua các đối tác là các cơ quan chính phủ, các nhà cung cấp internet truyền thống và các doanh nghiệp khác. Globalstar, có trụ sở tại Hoa Kỳ, sở hữu hàng chục vệ tinh và hợp tác với Apple để cung cấp dịch vụ nhắn tin cho các dòng iPhone mới. Dự án Kuiper của Amazon đã chính thức khởi động giai đoạn đầu tiên của đội tàu vệ tinh vào tháng 4, trong khi Orbit Connect Ấn Độ – sự hợp tác giữa Jio Platforms và SES có trụ sở tại Luxembourg – đang phát triển dịch vụ internet vệ tinh cho Ấn Độ.
Tuy nhiên, các chính phủ và tổ chức đa quốc gia đang ngày càng lo ngại về việc phụ thuộc vào Starlink và đang xây dựng các lựa chọn thay thế riêng. Liên minh châu Âu đang tài trợ cho dịch vụ internet vệ tinh IRIS2 thông qua sự kết hợp giữa các cơ quan chính phủ và các công ty tư nhân, với kế hoạch phóng vệ tinh vào năm 2029. Trung Quốc cũng đang phát triển nhiều nhà cung cấp internet vệ tinh được nhà nước bảo trợ có tầm tiếp cận toàn cầu. QianFan, hay còn gọi là Space Sail, đang thương thảo với hơn 30 quốc gia và đã ký thỏa thuận với các nước nơi Starlink đối mặt với các vấn đề pháp lý hoặc phản đối, bao gồm Kazakhstan, Brazil và Malaysia.
Mặc dù đã có hàng tỷ đô la đầu tư và hàng ngàn vệ tinh đang quay quanh trái đất, nhưng thật khó để hình dung rõ ràng về ngành công nghiệp internet vệ tinh. Một báo cáo từ Rest of World đã tập hợp dữ liệu để giúp chúng ta hình dung ngành này một cách cụ thể hơn. Trong năm năm qua, việc đưa vệ tinh internet lên không gian đã trở thành một ngành kinh doanh lớn, với hàng triệu khách hàng, hàng tỷ đô la doanh thu và hàng chục tên lửa. Phần lớn các tên lửa này đều được SpaceX điều hành và xuất phát từ California và Florida. Dự đoán rằng trong năm 2025, SpaceX sẽ phóng vệ tinh Starlink vào không gian trung bình mỗi ba ngày. Mặc dù mức giá để đưa bất kỳ thứ gì vào không gian đã giảm mạnh trong suốt 60 năm qua, nhưng mỗi lần phóng vệ tinh vẫn tốn khoảng 60 triệu đô la (tương đương 1,4 triệu tỷ VNĐ).
Vệ tinh Sputnik, vệ tinh đầu tiên được phóng vào không gian, chỉ nặng 84 kilogam. Ngày nay, kích thước và trọng lượng của các vệ tinh internet rất đa dạng. Starlink đang tích cực tiếp tục phóng vệ tinh vào không gian hàng năm. Trong năm tháng đầu tiên của năm 2025, công ty đã phóng 51 tên lửa, trung bình một lần phóng vệ tinh cứ mỗi ba ngày.
Các vệ tinh internet quay quanh trái đất ở độ cao tương đối thấp. Chúng sống trong quỹ đạo thấp của trái đất, một khu vực không gian có độ cao lên tới 2.000 kilômét. Về lý thuyết, LEO là một không gian ba chiều rộng lớn có thể chứa hàng triệu vệ tinh, nhiều hơn chúng ta từng cần. Một số nhà nghiên cứu đã tạo ra mô hình để ước tính số lượng vệ tinh có thể tồn tại trong LEO, tính đến khoảng cách cần thiết giữa các vệ tinh để giảm thiểu nguy cơ va chạm. Họ ước tính rằng LEO có thể lý thuyết chứa tới 12,6 triệu vệ tinh.
Tuy nhiên, những cảnh báo cũng đã được đưa ra rằng ngay cả 1 triệu vệ tinh ở LEO – số lượng vệ tinh đã được nộp đơn xin phê duyệt với Liên minh Viễn thông Quốc tế trong khoảng thời gian từ 2017 đến 2022 – cũng tiềm ẩn rủi ro do khả năng va chạm cao và các mảnh vỡ có thể sống sót khi quay trở lại trái đất. Hầu hết các vệ tinh đang hoạt động hiện nay đều phục vụ cho mục đích truyền thông, trong đó Starlink là chủ sở hữu chính.
Đối với người dùng ở những vùng xa xôi hoặc trước đây chưa được phục vụ, internet vệ tinh có khả năng mang lại những thay đổi to lớn, cung cấp dịch vụ nhanh hơn với giá cả hợp lý hơn và ổn định hơn. Tại ít nhất năm quốc gia ở châu Phi, Starlink đã trở nên rẻ hơn so với các nhà cung cấp internet cố định hàng đầu.
Tuổi thọ của một vệ tinh internet thường ngắn ngủi và đã được định sẵn. Do ảnh hưởng của lực kéo từ khí quyển và các mảnh vụn tích tụ trên vệ tinh ở độ cao thấp, tuổi thọ trung bình của một vệ tinh LEO khoảng năm năm. Sau khoảng thời gian này, vệ tinh sẽ quay trở lại bầu khí quyển của trái đất và bị thiêu rụi trong quá trình rơi.
Để duy trì dịch vụ, các công ty như Starlink sẽ phải liên tục bổ sung đội ngũ vệ tinh internet quanh trái đất mãi mãi. SpaceX đã bắt đầu quá trình tách một vệ tinh ra khỏi quỹ đạo vào đầu tháng 2 năm 2025 để thay thế các vệ tinh thế hệ đầu tiên bằng những vệ tinh mới hơn có khả năng tốt hơn. Vệ tinh này đã được tắt và để tự hạ xuống vào tháng 3, và đã bị thiêu rụi trong khí quyển vào tháng 4. Một số bộ phận nhỏ của vệ tinh có thể không bị thiêu hủy hoàn toàn, dẫn đến việc chúng rơi xuống trái đất. SpaceX đã khẳng định rằng mảnh vỡ từ các vệ tinh mới nhất của họ được thiết kế để hạ cánh với năng lượng dưới 3 joules, thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn ngành. Tuy nhiên, năm ngoái, một mảnh vụn từ vệ tinh SpaceX – kích thước khoảng bằng một chiếc laptop – đã rơi xuống Canada.
Câu chuyện này liệu có đáng để chúng ta tiếp tục theo dõi không? Hãy ủng hộ báo chí chất lượng bằng cách trở thành thành viên của chúng tôi.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/satellites-space-based-internet/
