Vừa qua, Tòa án Tối cao Brazil đã đưa ra phán quyết quan trọng khi quyết định rằng các nền tảng kỹ thuật số sẽ phải chịu trách nhiệm về nội dung của người dùng - một sự thay đổi lớn đối với đất nước mà hàng triệu người dân dựa vào các ứng dụng như WhatsApp, Instagram và YouTube hàng ngày. Quy định này sẽ có hiệu lực trong vài tuần tới, yêu cầu các ông lớn công nghệ như Google, X, và Meta giám sát và xóa bỏ nội dung liên quan đến phát ngôn thù hận, phân biệt chủng tộc và kích động bạo lực. Nếu các công ty có thể chứng minh đã thực hiện các bước cần thiết để loại bỏ những nội dung này một cách nhanh chóng, họ sẽ không bị truy cứu trách nhiệm.
Brazil đã từ lâu gặp khó khăn trong quan hệ với các nền tảng công nghệ lớn. Vào năm 2017, cựu nghị sĩ Maria do Rosário đã kiện Google vì những video trên YouTube sai sự thật cáo buộc bà này bảo vệ tội phạm. Google đã không xóa các clip ngay lập tức, dẫn đến cuộc tranh luận pháp lý về việc liệu các công ty có nên bị trừng phạt chỉ khi họ phớt lờ lệnh của tòa án hay không. Đến năm 2023, sau những cuộc biểu tình bạo lực chủ yếu được tổ chức trực tuyến bởi những người ủng hộ cựu Tổng thống Jair Bolsonaro, các nhà chức trách đã đẩy mạnh nỗ lực ngăn chặn những hành vi mà họ coi là nguy hiểm đang lan truyền qua các mạng xã hội.
Nhiều quốc gia, bao gồm Ấn Độ và Indonesia, hiện đã có luật cho phép xóa nhanh nội dung bị coi là bất hợp pháp hoặc không phù hợp - điều này trái ngược với điều khoản 230 tại Mỹ, bảo vệ các nền tảng trực tuyến khỏi trách nhiệm đối với nội dung do người dùng đăng tải. Với phán quyết tuần này, Brazil sẽ có một trong những chế độ quy định nghiêm ngặt nhất thế giới đối với các nền tảng trực tuyến.
Brazil hiện là một trong những thị trường lớn nhất cho các công ty truyền thông xã hội, với khoảng 144 triệu người dùng YouTube, khoảng 112 triệu người dùng Facebook và khoảng 140 triệu người dùng Instagram. Ngoài ra, đất nước này còn có hơn 145 triệu người dùng WhatsApp - nền tảng truyền thông xã hội và giao tiếp phổ biến nhất tại đây. Quyết định của tòa án có thể dẫn đến sự đối đầu giữa Mỹ và Brazil, khi chính quyền Donald Trump tuyên bố sẽ trừng phạt các lãnh đạo nước ngoài có ý định xử lý các công ty công nghệ Mỹ.
Chuyên gia về luật kỹ thuật số và là thành viên của Ủy ban Bảo vệ Dữ liệu Quốc gia Brazil, Patricia Peck Pinheiro cho biết, trước đây, các nền tảng chỉ phải chịu trách nhiệm về nội dung do người dùng tạo ra nếu không xóa bỏ nội dung vi phạm sau khi nhận lệnh từ tòa án. Tuy nhiên, hiện nay họ có thể bị trách nhiệm ngay từ khi nhận thông báo. Nếu một nền tảng nhận thức được nội dung bất hợp pháp mà không hành động một cách thận trọng, đặc biệt là trong các trường hợp nghiêm trọng như phát ngôn thù hận, tin giả hay gian lận, họ sẽ phải chịu phạt.
Phán quyết này cũng đã giới thiệu khái niệm "thất bại hệ thống", buộc các nhà cung cấp chịu trách nhiệm khi không thực hiện các biện pháp phòng ngừa hoặc không xóa bỏ nội dung bất hợp pháp. Các nền tảng giờ đây sẽ được kỳ vọng phải thiết lập các chính sách tự quản, bảo đảm tính minh bạch trong quy trình của họ và áp dụng các thực hành tiêu chuẩn.
Ronaldo Lemos, đồng sáng lập và giám đốc khoa học tại Viện Công nghệ và Xã hội Rio de Janeiro, chia sẻ rằng tác động của phán quyết này sẽ rất rộng lớn, đặc biệt là đối với các nội dung liên quan đến chỉ trích chính trị, báo cáo tham nhũng và các cuộc thảo luận nhạy cảm về nhân quyền. Những nội dung này có thể rơi vào vùng xám, nơi mà các nhà cung cấp cảm thấy áp lực phải gỡ bỏ chỉ để tránh bị truy cứu trách nhiệm.
Paloma Rocillo, giám đốc Viện Nghiên cứu Internet và Xã hội Brazil (IRIS), nhấn mạnh rằng các nền tảng kỹ thuật số giờ đây sẽ phải chịu trách nhiệm về một phạm vi nội dung trực tuyến rộng hơn. IRIS đã thực hiện một nghiên cứu phân tích hơn 300 phán quyết tòa án về việc điều chỉnh nội dung trong năm nay và phát hiện rằng 28% trong số đó không có cơ sở pháp lý nào. Điều này cho thấy các thẩm phán đã ra quyết định dựa trên đánh giá cá nhân của họ.
Alessandra Borelli, chuyên gia về luật kỹ thuật số và bảo vệ dữ liệu, cho biết rằng bối cảnh pháp lý mới yêu cầu các công ty công nghệ lớn phải chủ động hành động trong các trường hợp có nguy cơ cao đối với an toàn công cộng, quyền cơ bản hoặc nền dân chủ. Họ sẽ cần xác định nhanh chóng nội dung do bot và mạng lưới nhân tạo thúc đẩy, đồng thời thực hiện những biện pháp thích hợp để ngăn chặn việc phát tán nội dung bất hợp pháp.
Nếu những biện pháp này không được thực hiện, đặc biệt trong các trường hợp như đã nêu trong phán quyết của Tòa án Tối cao, các nền tảng có thể bị coi là có trách nhiệm về thất bại hệ thống - một loại hình trách nhiệm dân sự mới, củng cố nghĩa vụ chăm sóc trong hệ sinh thái kỹ thuật số của Brazil.
Ngành công nghiệp đại diện cho các công ty công nghệ lớn tại Brazil đã bày tỏ lo ngại rằng sự thay đổi này “áp đặt trách nhiệm nghiêm ngặt mà không cần thông báo trước cho các nhà cung cấp, di chuyển ra khỏi nguyên tắc điều chỉnh nội dung để buộc các nền tảng phải theo dõi chủ động, điều này sẽ vi phạm nghiêm trọng các quyền cơ bản.” Google cho biết họ lo ngại về những thay đổi có thể ảnh hưởng đến tự do ngôn luận và kinh tế kỹ thuật số, và vẫn mở cửa cho đối thoại. Trong khi đó, Meta cũng bày tỏ lo ngại về các ảnh hưởng của phán quyết đối với tự do ngôn luận và hàng triệu doanh nghiệp phụ thuộc vào các ứng dụng của họ tại Brazil.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/brazil-social-media-content-ruling/
Brazil đã từ lâu gặp khó khăn trong quan hệ với các nền tảng công nghệ lớn. Vào năm 2017, cựu nghị sĩ Maria do Rosário đã kiện Google vì những video trên YouTube sai sự thật cáo buộc bà này bảo vệ tội phạm. Google đã không xóa các clip ngay lập tức, dẫn đến cuộc tranh luận pháp lý về việc liệu các công ty có nên bị trừng phạt chỉ khi họ phớt lờ lệnh của tòa án hay không. Đến năm 2023, sau những cuộc biểu tình bạo lực chủ yếu được tổ chức trực tuyến bởi những người ủng hộ cựu Tổng thống Jair Bolsonaro, các nhà chức trách đã đẩy mạnh nỗ lực ngăn chặn những hành vi mà họ coi là nguy hiểm đang lan truyền qua các mạng xã hội.
Nhiều quốc gia, bao gồm Ấn Độ và Indonesia, hiện đã có luật cho phép xóa nhanh nội dung bị coi là bất hợp pháp hoặc không phù hợp - điều này trái ngược với điều khoản 230 tại Mỹ, bảo vệ các nền tảng trực tuyến khỏi trách nhiệm đối với nội dung do người dùng đăng tải. Với phán quyết tuần này, Brazil sẽ có một trong những chế độ quy định nghiêm ngặt nhất thế giới đối với các nền tảng trực tuyến.
Brazil hiện là một trong những thị trường lớn nhất cho các công ty truyền thông xã hội, với khoảng 144 triệu người dùng YouTube, khoảng 112 triệu người dùng Facebook và khoảng 140 triệu người dùng Instagram. Ngoài ra, đất nước này còn có hơn 145 triệu người dùng WhatsApp - nền tảng truyền thông xã hội và giao tiếp phổ biến nhất tại đây. Quyết định của tòa án có thể dẫn đến sự đối đầu giữa Mỹ và Brazil, khi chính quyền Donald Trump tuyên bố sẽ trừng phạt các lãnh đạo nước ngoài có ý định xử lý các công ty công nghệ Mỹ.
Chuyên gia về luật kỹ thuật số và là thành viên của Ủy ban Bảo vệ Dữ liệu Quốc gia Brazil, Patricia Peck Pinheiro cho biết, trước đây, các nền tảng chỉ phải chịu trách nhiệm về nội dung do người dùng tạo ra nếu không xóa bỏ nội dung vi phạm sau khi nhận lệnh từ tòa án. Tuy nhiên, hiện nay họ có thể bị trách nhiệm ngay từ khi nhận thông báo. Nếu một nền tảng nhận thức được nội dung bất hợp pháp mà không hành động một cách thận trọng, đặc biệt là trong các trường hợp nghiêm trọng như phát ngôn thù hận, tin giả hay gian lận, họ sẽ phải chịu phạt.
Phán quyết này cũng đã giới thiệu khái niệm "thất bại hệ thống", buộc các nhà cung cấp chịu trách nhiệm khi không thực hiện các biện pháp phòng ngừa hoặc không xóa bỏ nội dung bất hợp pháp. Các nền tảng giờ đây sẽ được kỳ vọng phải thiết lập các chính sách tự quản, bảo đảm tính minh bạch trong quy trình của họ và áp dụng các thực hành tiêu chuẩn.
Ronaldo Lemos, đồng sáng lập và giám đốc khoa học tại Viện Công nghệ và Xã hội Rio de Janeiro, chia sẻ rằng tác động của phán quyết này sẽ rất rộng lớn, đặc biệt là đối với các nội dung liên quan đến chỉ trích chính trị, báo cáo tham nhũng và các cuộc thảo luận nhạy cảm về nhân quyền. Những nội dung này có thể rơi vào vùng xám, nơi mà các nhà cung cấp cảm thấy áp lực phải gỡ bỏ chỉ để tránh bị truy cứu trách nhiệm.
Paloma Rocillo, giám đốc Viện Nghiên cứu Internet và Xã hội Brazil (IRIS), nhấn mạnh rằng các nền tảng kỹ thuật số giờ đây sẽ phải chịu trách nhiệm về một phạm vi nội dung trực tuyến rộng hơn. IRIS đã thực hiện một nghiên cứu phân tích hơn 300 phán quyết tòa án về việc điều chỉnh nội dung trong năm nay và phát hiện rằng 28% trong số đó không có cơ sở pháp lý nào. Điều này cho thấy các thẩm phán đã ra quyết định dựa trên đánh giá cá nhân của họ.
Alessandra Borelli, chuyên gia về luật kỹ thuật số và bảo vệ dữ liệu, cho biết rằng bối cảnh pháp lý mới yêu cầu các công ty công nghệ lớn phải chủ động hành động trong các trường hợp có nguy cơ cao đối với an toàn công cộng, quyền cơ bản hoặc nền dân chủ. Họ sẽ cần xác định nhanh chóng nội dung do bot và mạng lưới nhân tạo thúc đẩy, đồng thời thực hiện những biện pháp thích hợp để ngăn chặn việc phát tán nội dung bất hợp pháp.
Nếu những biện pháp này không được thực hiện, đặc biệt trong các trường hợp như đã nêu trong phán quyết của Tòa án Tối cao, các nền tảng có thể bị coi là có trách nhiệm về thất bại hệ thống - một loại hình trách nhiệm dân sự mới, củng cố nghĩa vụ chăm sóc trong hệ sinh thái kỹ thuật số của Brazil.
Ngành công nghiệp đại diện cho các công ty công nghệ lớn tại Brazil đã bày tỏ lo ngại rằng sự thay đổi này “áp đặt trách nhiệm nghiêm ngặt mà không cần thông báo trước cho các nhà cung cấp, di chuyển ra khỏi nguyên tắc điều chỉnh nội dung để buộc các nền tảng phải theo dõi chủ động, điều này sẽ vi phạm nghiêm trọng các quyền cơ bản.” Google cho biết họ lo ngại về những thay đổi có thể ảnh hưởng đến tự do ngôn luận và kinh tế kỹ thuật số, và vẫn mở cửa cho đối thoại. Trong khi đó, Meta cũng bày tỏ lo ngại về các ảnh hưởng của phán quyết đối với tự do ngôn luận và hàng triệu doanh nghiệp phụ thuộc vào các ứng dụng của họ tại Brazil.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/brazil-social-media-content-ruling/
