Tốc độ RAM có thực sự quan trọng? Cần biết gì trước khi ép xung RAM?

[hunglx112]

RAM là một trong những thành phần chính của PC. Điều quan trọng là bạn phải có một lượng RAM nhất định thường trực, sẵn sàng đáp ứng các công việc cần thiết. Tuy nhiên, RAM còn nhiều thứ khác cần quan tâm hơn chứ không phải chỉ mỗi dung lượng: Tốc độ xung nhịp và độ trễ.

Câu hỏi là liệu tốc độ RAM có quan trọng hay không, nhất là khi những CPU Alder Lake thế hệ 12 ra mắt cuối năm 2021 có thể sử dụng cả RAM DDR4 lẫn DDR5. Tốc độ xung nhịp tối đa chính thức của DDR4 là 3200MHz, trong khi DDR5 bắt đầu ở 4800MHz, tăng 50%. Dù độ trễ đã tăng đáng kể, từ mức CL14 trên hầu hết những kit DDR4 3200MHz lên CL40 trên hầu hết các kit DDR5 4800MHz, DDR5 vẫn được cho là nhanh hơn.
Vậy tốc độ RAM có thực sự quan trong?

Điều gì làm RAM nhanh?​

Tốc độ RAM bị ảnh hưởng bởi ba yếu tố chính: tần số cao hơn, độ trễ thấp hơn và nhiều kênh hơn. Mỗi khía cạnh này đều khác biệt và có ý nghĩa khác nhau đối với hiệu năng RAM.
Tần số hoặc tốc độ xung nhịp là đơn giản nhất: bạn tăng tần số, hiệu năng sẽ tăng theo. Tăng tần số làm tăng băng thông bộ nhớ, hoặc lượng dữ liệu có thể được truyền vào bất kỳ thời điểm nào. Nó khá đơn giản và ép xung RAM cơ bản hoạt động giống cách ép xung CPU hoặc GPU.
Độ trễ lại là một cái khác, bởi độ trễ thấp hơn không làm tăng lượng dữ liệu được truyền mỗi giây, nhưng làm giảm lượng thời gian cần thiết để CPU và RAM giao tiếp. Giảm độ trễ theo cách thủ công phức tạp và khó hơn nhiều so với tăng tần số. Dẫu sao đi chăng nữa, bạn chỉ nên bật XMP, thao tác này sẽ thiết lập RAM của bạn ở tần số cao nhất và độ trễ thấp nhất mà RAM được đánh giá.

Một điều nữa cần lưu ý về tần số và độ trễ: cải thiện một cái thường phải đi kèm với một sự trả giá cho cái còn lại. Thật khó để tăng tần số mà vẫn tăng độ trễ và ngược lại. Đây là một lý do khác cho vấn đề: nếu muốn ép xung, tăng mỗi tần số thường sẽ tốt hơn cải thiện cả tần số và độ trễ cùng nhau.
Kênh bộ nhớ không phải là thứ bạn có thể thay đổi trong menu cài đặt mà thay vào đó, chúng phụ thuộc vào CPU của bạn và số lượng thanh RAM mà bạn có. Bo mạch chủ và bộ vi xử lý thông thường chỉ cung cấp hai kênh bộ nhớ. Nếu bạn có 2 hoặc 4 thanh RAM, chúng sẽ chạy ở chế độ kênh đôi (dual-channel). Nếu bạn chỉ có một thanh duy nhất, RAM của bạn sẽ chạy ở chế độ kênh đơn (single-channel), điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đối với băng thông bộ nhớ.

Làm cách nào để RAM nhanh hơn?​

Điều đó phụ thuộc vào CPU, vốn cần quyền truy cập vào nhiều dữ liệu có thể được truyền nhanh chóng. CPU thực sự có bộ nhớ tốc độ cao riêng biệt của mình, được cọi là bộ nhớ đệm (cache), nhưng nó chỉ có dung lượng khá nhỏ (thậm chí Ryzen 7 5800X3D chỉ có 96MB bộ nhớ đệm dùng chung). CPU chắc chắn sẽ yêu cầu RAM cung cấp một số dữ liệu, và khi điều đó xảy a, RAM sẽ trở thành một điểm nghẽn cổ chai trong quá trình, thế nên, về mặt lý thuyết, RAM nhanh hơn đồng nghĩa rằng có hiệu năng tốt hơn.

Nhưng trên thực tế, không phải mọi phần mềm đều giống nhau, không phải mọi ứng dụng và game đều phụ thuộc vào RAM theo cách giống nhau. Nó giống cách không phải mọi ứng dụng và game đều hưởng lợi từ nhiều lõi CPU hơn, các nhân riêng lẻ nhanh hơn hoặc đồ họa nhanh hơn. Trải nghiệm của bạn với RAM nhanh hơn sẽ phụ thuộc vào những gì bạn làm với PC của mình.

Benchmark hiệu năng​

Vì vậy, chính xác bạn sẽ tăng được bao nhiêu hiệu năng khi chuyển từ bộ nhớ kênh đơn sang kênh đôi, tăng tần số hoặc giảm độ trễ? Rất khó để trả lời điều này một cách toàn diện, thế nên, chúng ta sẽ chỉ tập trung vào các ứng dụng và game chính thống.
Đáng tiếc, không có nhiều người hoặc ấn phẩm so sánh bộ nhớ kênh đơn và kênh đôi, chủ yếu là bởi mọi người chỉ sử dụng 2 thanh RAM. Tuy nhiên, đối với những chiếc laptop, điều này thực sự rất quan trọng, bởi vì nhiều chiếc laptop mặc định sử dụng bộ nhớ kênh đơn hoặc có một nửa bộ nhớ được hàn vào bo mạch và nửa còn lại trong khe cắm RAM. Asus Zephyrus G14 thuộc loại thứ hai và Ultrabook Review đã thực hiện một số thử nghiệm trên cỗ máy này để xem mức độ tồi tệ của bộ nhớ kênh đơn.

Việc chuyển từ bộ nhớ kênh đôi sang kênh đơn ảnh hưởng đến hiệu năng của hầu hết các ứng dụng, từ benchmark tổng hợp cho đến game. Các benchmark chơi game đặc biệt thú vị vì chúng ta sẽ nghĩ rằng GPU RTX 2060 Max-Q của G14 mới chính là yếu tố bị hạn chế nhất. Tuy nhiên, hiệu năng giảm gần 20% trong Shadow of the Tomb Raider. Nếu đây là bài kiểm tra sử dụng 1 chiếc laptop hoặc desktop nhanh hơn, có thể chạy các tựa game ở tốc độ khung hình cao hơn, bạn sẽ thấy sự khác biệt lớn hơn nhiều giữa các benchmark bộ nhớ kênh đơn và kênh đôi.
Trong các benchmark tập trung đặc biệt vào tàn số và độ trễ trênc ả bộ nhớ DDR4 lẫn DDR5, TechSpot đã thử nghiệm nhiều ứng dụng và trò chơi trên CPU Alder Lake thế hệ thứ 12 của Intel. Nói chung, tần số và độ trễ thường khônq áu quan trọng. Trong Adobe Photoshop 2022, có sự khác biệt đáng chú ý về hiệu năng giữa RAM chậm hơn và nhanh hơn, mặc dù những khác biệt này là khá khiêm tốn. Trong hầu hết các tựa game, bộ nhớ DDR5 6200MHz nhanh nhất không nhanh hơn đáng kể so với DDR4 2400MHz chậm nhất. Tuy nhiên, Cyberpunk 2077 và Hitman 3 đã cho thấy RAM 6200MHz đạt được số khung hình nhiều hơn lần lượt là 29% và 15%.

Dẫu RAM nhanh hơn không phải lúc nào cũng có nghĩa là hiệu năng tốt hơn, nhưng bạn vẫn nên mua 1 kit RAM nhanh phù hợp. Tại thời điểm viết bài, hầu như không có sự chênh lệch về giá nào giữa một kit RAM DDR4 2400MHz 16GB và một kit RAM DDR4 3600MHz 16GB. Thế nên, việc trả thêm một vài USD cho 3600MHz là hoàn toàn xứng đáng.
Đối với bộ nhớ DDR5, nó đắt gần gấp đôi DDR4 và chỉ hỗ trợ ít nhất trên Alder Lake, có thể số tiền bạn bỏ thêm ra không hề xứng đáng. Có thể, DDR5 xứng đáng hơn với Ryzen 7000 và Raptor Lake, nhưng người dùng Alder Lake sẽ ổn với DDR4, trừ khi bạn đang hướng đến mục tiêu hiệu năng cao nhất tuyệt đối, bất kể mức giá.
Trong tất cả mọi thứ ảnh hưởng đến hiệu năng bộ nhớ, chế độ kênh đôi chắc chắn là yếu tố quan trọng nhất. Nó không chỉ dễ kích hoạt (bạn chỉ cần có 2 hoặc 4 thanh RAM) mà còn giúp hiệu năng tăng đáng kể trong cả ứng dụng lẫn game. Trong khi đó, tần số và độ trễ đôi khi rất quan trọng nhưng lại chẳng mấy quan trọng về mặt hiệu năng tổng thể hàng ngày

>>> Cái giá khi theo đuổi laptop siêu mỏng nhẹ.
Nguồn: Digital Trends