Khi công ty pin Trung Quốc Gotion công bố kế hoạch mở nhà máy tại thị trấn đại học nhỏ Big Rapids, Michigan vào năm 2022, dường như đây chính là tin vui mà Michigan và nền kinh tế Mỹ đang cần. Nhà máy này dự kiến tạo ra khoảng 2.350 việc làm cùng với khoản đầu tư lên đến 2,3 tỷ USD (tương đương 54.600 tỷ VNĐ). Mức lương khởi điểm cho nhân viên tương lai sẽ là 62.000 USD một năm (hơn 1,5 tỷ VNĐ), cao hơn 50% so với thu nhập hộ gia đình trung bình của địa phương. Việc mở nhà máy mới cũng phù hợp với mục tiêu phục hồi ngành sản xuất của Mỹ, một mục tiêu được cả chính trị gia Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa ủng hộ.
Tuy nhiên, như Viola Zhou đã báo cáo trong bài viết chuyên sâu của mình, nhiều cư dân địa phương đã phản đối gay gắt dự án này. Hàng trăm người đã tổ chức biểu tình, dựng biển phản đối, lập các nhóm trên Facebook và tổ chức các cuộc biểu tình. Họ cho rằng hóa chất được sản xuất từ nhà máy sẽ độc hại và cáo buộc cuộc cách mạng xe điện chỉ là một trò lừa đảo. Nhiều người còn nghi ngờ về quyền sở hữu của Gotion và mô tả nhà máy pin như một chiếc ngựa thành Troia của chủ nghĩa cộng sản.
Gotion được thành lập vào năm 2006 tại thành phố Hefei, miền đông Trung Quốc bởi Zhen Li. Trong những năm đầu, pin lithium sắt phosphate của Gotion chỉ được sử dụng cho xe đạp điện và công ty gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận. Tuy nhiên, vào năm 2009, Gotion đã có một bước ngoặt lớn khi chính phủ Trung Quốc công bố một chính sách công nghiệp vĩ đại giúp biến quốc gia này thành cường quốc xe điện toàn cầu. Một làn sóng trợ cấp, cho vay và đơn đặt hàng từ chính quyền địa phương để thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện đã theo sau.
Để cạnh tranh với những gã khổng lồ như CATL và BYD ngay tại quê nhà, chủ tịch Gotion, ông Li đã đặt mục tiêu ra nước ngoài. Bằng cách sản xuất ngoài Trung Quốc, Gotion sẽ gần hơn với các nhà sản xuất ô tô địa phương, hưởng lợi từ các khoản trợ cấp của chính phủ địa phương và tránh được các mức thuế có thể áp dụng với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Hơn hai năm sau khi dự án được công bố, tình hình tại địa điểm xây dựng nhà máy vẫn chưa có tiến triển rõ ràng. Tòa nhà cũ của trung tâm thương mại JCPenney mà Gotion thuê làm văn phòng vẫn bỏ trống tính đến tháng 12 năm 2024. Mặc dù Gotion đã thắng kiện vào tháng 5 năm 2024 để tiếp tục phát triển nhà máy, nhưng các quan chức cho biết chưa nhận được bất kỳ đơn xin cấp phép nào mới. Gotion tuyên bố rằng dự án này không bị bỏ rơi. Một nhà máy Gotion khác tại Manteno, Illinois đang tiến triển nhanh hơn.
Hướng tới việc tiếp cận các nhà sản xuất ô tô châu Âu, các khoản trợ cấp chính phủ và mối quan hệ địa chính trị thuận lợi, các nhà sản xuất pin Trung Quốc đã công bố hơn 10,9 tỷ USD (tương đương 253.000 tỷ VNĐ) đầu tư vào các nhà máy tại Hungary. Giống như ở Michigan, những nhà máy này cũng gặp phản đối từ cư dân địa phương. Tại Mikepércs, một thị trấn cách Budapest 250 km về phía đông, một nhóm các bà mẹ đã cùng nhau chống lại việc xây dựng nhà máy của gã khổng lồ pin Trung Quốc CATL, vì lo ngại về sự suy giảm môi trường. Trong những năm gần đây, đã có nhiều sự chú ý đến thiệt hại môi trường và tác động xấu đến sức khỏe từ các nhà máy pin do Hàn Quốc đầu tư tại Hungary.
Một cuộc khủng hoảng khác diễn ra ở Ấn Độ, nơi Foxconn bắt đầu cử các kỹ sư Trung Quốc tới quốc gia này để đào tạo thế hệ iPhone tiếp theo. Trong suốt nhiều năm, Apple đã phụ thuộc vào Trung Quốc để lắp ráp sản phẩm của mình. Nhưng các yếu tố chính trị và kinh tế đã buộc công ty, cũng như lĩnh vực công nghệ rộng lớn hơn, phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận này và tìm kiếm đối tác từ khắp khu vực. Tại Trung Quốc, Foxconn yêu cầu làm việc nhiều giờ, đạt mục tiêu cao và hạn chế tối đa sự chậm trễ và sai sót - điều này đã chứng minh khó khăn nếu không muốn nói là không thể tái tạo ở Ấn Độ. Một quản lý Đài Loan cho biết 8 giờ làm việc và thời gian nghỉ trà theo tiêu chuẩn của ngành ở Ấn Độ gây khó khăn cho sản xuất. “Bạn vừa mới ngồi xuống, và nghỉ giải lao đã đến.”
Trước đó, Rest of World đã báo cáo về những khó khăn mà gã khổng lồ bán dẫn Đài Loan TSMC gặp phải trong việc xây dựng một nhà máy tại Phoenix, Arizona. Dự án, được công bố vào năm 2020, gặp phải nhiều trễ hẹn và căng thẳng giữa các đồng nghiệp Đài Loan và Mỹ. Các kỹ sư Mỹ phàn nàn về các hệ thống thứ bậc cứng nhắc, không hợp lý tại công ty; trong khi những người kỳ cựu của TSMC tại Đài Loan mô tả các đồng nghiệp người Mỹ thiếu sự cống hiến và tuân thủ - những yếu tố mà họ tin rằng là nền tảng cho thành công nổi bật của công ty.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/ev-battery-manufacturing-local-pushback/
Tuy nhiên, như Viola Zhou đã báo cáo trong bài viết chuyên sâu của mình, nhiều cư dân địa phương đã phản đối gay gắt dự án này. Hàng trăm người đã tổ chức biểu tình, dựng biển phản đối, lập các nhóm trên Facebook và tổ chức các cuộc biểu tình. Họ cho rằng hóa chất được sản xuất từ nhà máy sẽ độc hại và cáo buộc cuộc cách mạng xe điện chỉ là một trò lừa đảo. Nhiều người còn nghi ngờ về quyền sở hữu của Gotion và mô tả nhà máy pin như một chiếc ngựa thành Troia của chủ nghĩa cộng sản.
Gotion được thành lập vào năm 2006 tại thành phố Hefei, miền đông Trung Quốc bởi Zhen Li. Trong những năm đầu, pin lithium sắt phosphate của Gotion chỉ được sử dụng cho xe đạp điện và công ty gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận. Tuy nhiên, vào năm 2009, Gotion đã có một bước ngoặt lớn khi chính phủ Trung Quốc công bố một chính sách công nghiệp vĩ đại giúp biến quốc gia này thành cường quốc xe điện toàn cầu. Một làn sóng trợ cấp, cho vay và đơn đặt hàng từ chính quyền địa phương để thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện đã theo sau.
Để cạnh tranh với những gã khổng lồ như CATL và BYD ngay tại quê nhà, chủ tịch Gotion, ông Li đã đặt mục tiêu ra nước ngoài. Bằng cách sản xuất ngoài Trung Quốc, Gotion sẽ gần hơn với các nhà sản xuất ô tô địa phương, hưởng lợi từ các khoản trợ cấp của chính phủ địa phương và tránh được các mức thuế có thể áp dụng với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Hơn hai năm sau khi dự án được công bố, tình hình tại địa điểm xây dựng nhà máy vẫn chưa có tiến triển rõ ràng. Tòa nhà cũ của trung tâm thương mại JCPenney mà Gotion thuê làm văn phòng vẫn bỏ trống tính đến tháng 12 năm 2024. Mặc dù Gotion đã thắng kiện vào tháng 5 năm 2024 để tiếp tục phát triển nhà máy, nhưng các quan chức cho biết chưa nhận được bất kỳ đơn xin cấp phép nào mới. Gotion tuyên bố rằng dự án này không bị bỏ rơi. Một nhà máy Gotion khác tại Manteno, Illinois đang tiến triển nhanh hơn.
Hướng tới việc tiếp cận các nhà sản xuất ô tô châu Âu, các khoản trợ cấp chính phủ và mối quan hệ địa chính trị thuận lợi, các nhà sản xuất pin Trung Quốc đã công bố hơn 10,9 tỷ USD (tương đương 253.000 tỷ VNĐ) đầu tư vào các nhà máy tại Hungary. Giống như ở Michigan, những nhà máy này cũng gặp phản đối từ cư dân địa phương. Tại Mikepércs, một thị trấn cách Budapest 250 km về phía đông, một nhóm các bà mẹ đã cùng nhau chống lại việc xây dựng nhà máy của gã khổng lồ pin Trung Quốc CATL, vì lo ngại về sự suy giảm môi trường. Trong những năm gần đây, đã có nhiều sự chú ý đến thiệt hại môi trường và tác động xấu đến sức khỏe từ các nhà máy pin do Hàn Quốc đầu tư tại Hungary.
Một cuộc khủng hoảng khác diễn ra ở Ấn Độ, nơi Foxconn bắt đầu cử các kỹ sư Trung Quốc tới quốc gia này để đào tạo thế hệ iPhone tiếp theo. Trong suốt nhiều năm, Apple đã phụ thuộc vào Trung Quốc để lắp ráp sản phẩm của mình. Nhưng các yếu tố chính trị và kinh tế đã buộc công ty, cũng như lĩnh vực công nghệ rộng lớn hơn, phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận này và tìm kiếm đối tác từ khắp khu vực. Tại Trung Quốc, Foxconn yêu cầu làm việc nhiều giờ, đạt mục tiêu cao và hạn chế tối đa sự chậm trễ và sai sót - điều này đã chứng minh khó khăn nếu không muốn nói là không thể tái tạo ở Ấn Độ. Một quản lý Đài Loan cho biết 8 giờ làm việc và thời gian nghỉ trà theo tiêu chuẩn của ngành ở Ấn Độ gây khó khăn cho sản xuất. “Bạn vừa mới ngồi xuống, và nghỉ giải lao đã đến.”
Trước đó, Rest of World đã báo cáo về những khó khăn mà gã khổng lồ bán dẫn Đài Loan TSMC gặp phải trong việc xây dựng một nhà máy tại Phoenix, Arizona. Dự án, được công bố vào năm 2020, gặp phải nhiều trễ hẹn và căng thẳng giữa các đồng nghiệp Đài Loan và Mỹ. Các kỹ sư Mỹ phàn nàn về các hệ thống thứ bậc cứng nhắc, không hợp lý tại công ty; trong khi những người kỳ cựu của TSMC tại Đài Loan mô tả các đồng nghiệp người Mỹ thiếu sự cống hiến và tuân thủ - những yếu tố mà họ tin rằng là nền tảng cho thành công nổi bật của công ty.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/ev-battery-manufacturing-local-pushback/
