Tuần vừa rồi, các nhà thiên văn học tại Đài quan sát ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) ở miền bắc Chile đã thức dậy trước một cảnh tượng hiếm hoi: tuyết đã rơi xuống vùng sa mạc không băng giá khô cằn nhất thế giới - sa mạc Atacama. Những hình ảnh trắng xóa đã thay thế khung cảnh khô cằn và đá sỏi mà chúng ta vẫn thường nghĩ đến khi nhắc đến nơi đây.
Sa mạc Atacama trải dài khoảng 104.000 km² và nằm trong một khu vực địa lý đặc biệt, là nơi hiếm khi có mưa. Phía tây của sa mạc là dòng hải lưu Humboldt lạnh từ Thái Bình Dương, làm giảm nhiệt độ không khí trên bề mặt và hạn chế sự hình thành của những đám mây mưa. Còn phía đông, dãy Andes cao chặn đứng hầu hết độ ẩm trong không khí không cho di chuyển vào bên trong.
Đài quan sát ALMA là một trong những cơ sở nghiên cứu thiên văn hàng đầu, với 66 ăng-ten, trong đó có 50 cái hoạt động cùng nhau như một kính thiên văn khổng lồ để nghiên cứu sự hình thành các ngôi sao và các đám mây phân tử trong vũ trụ sơ khai. Hầu hết độ ẩm trong Atacama chỉ tồn tại dưới dạng sương mù dày đặc, còn lại rất ít nơi có mưa, thậm chí một số khu vực chưa bao giờ ghi nhận mưa.
Tuyết ở Atacama thường chỉ xảy ra trên những cao nguyên có độ cao vượt quá 5.030 mét, như khu vực mà các ăng-ten của ALMA tọa lạc trên Cao nguyên Chajnantor. Tại đây, lượng tuyết rơi có thể dao động từ 20 đến 80 cm mỗi năm, chủ yếu rơi vào mùa đông Altiplanic vào tháng 2 và trong mùa đông Nam Bán cầu vào tháng 6 và tháng 7.
/https://tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer_public/5f/dc/5fdc1ec7-b206-4533-a708-57c0b3f1b2bd/20250701_atacama_snow.png)
Việc tuyết rơi ở độ cao 2.900 mét nơi đài hỗ trợ chính của ALMA là điều cực kỳ hiếm gặp. Tuần trước đánh dấu lần đầu tiên sau 12 năm, tuyết đã được ghi nhận tại đây. Đài quan sát đã đăng một thông điệp đầy phấn khởi trên mạng xã hội: "Thật tuyệt! Sa mạc Atacama ở Chile, khô cằn nhất thế giới, đang có tuyết!"
Sự kiện này đã làm tạm ngừng các hoạt động nghiên cứu khoa học tại ALMA. Các ăng-ten của đài đã vào “chế độ bảo vệ” khi nhiệt độ gió giảm xuống tới -18 độ C. Thiết bị đã được điều chỉnh tạm thời để tránh gió và bảo vệ an toàn.
/https://tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer_public/72/49/7249df9c-a93e-4590-ad48-9f225ff57200/fvenfaysn5m57aspyxeyur-970-80jpg.webp)
“Ngay khi cơn bão qua đi, các đội dọn tuyết sẽ lập tức được huy động để kiểm tra trực quan từng ăng-ten trước khi tiếp tục quan sát," các đại diện của ALMA cho biết. “Điều này cần diễn ra nhanh chóng vì một số điều kiện quan sát tốt nhất thường xảy ra ngay sau khi tuyết rơi: cái lạnh giúp giảm độ ẩm trong không khí, yếu tố cản trở chính các phép đo của chúng tôi."
Mặc dù sự kiện đặc biệt này chưa được liên kết trực tiếp với biến đổi khí hậu, nhưng nhà khí hậu học Raúl Cordero từ Đại học Santiago, Chile, đã cho biết rằng các mô hình khí hậu cho thấy "sự kiện này, có nghĩa là mưa ở sa mạc Atacama, có khả năng sẽ trở nên thường xuyên hơn trong tương lai."
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...s-atacama-the-worlds-driest-desert-180986921/
Sa mạc Atacama trải dài khoảng 104.000 km² và nằm trong một khu vực địa lý đặc biệt, là nơi hiếm khi có mưa. Phía tây của sa mạc là dòng hải lưu Humboldt lạnh từ Thái Bình Dương, làm giảm nhiệt độ không khí trên bề mặt và hạn chế sự hình thành của những đám mây mưa. Còn phía đông, dãy Andes cao chặn đứng hầu hết độ ẩm trong không khí không cho di chuyển vào bên trong.
Đài quan sát ALMA là một trong những cơ sở nghiên cứu thiên văn hàng đầu, với 66 ăng-ten, trong đó có 50 cái hoạt động cùng nhau như một kính thiên văn khổng lồ để nghiên cứu sự hình thành các ngôi sao và các đám mây phân tử trong vũ trụ sơ khai. Hầu hết độ ẩm trong Atacama chỉ tồn tại dưới dạng sương mù dày đặc, còn lại rất ít nơi có mưa, thậm chí một số khu vực chưa bao giờ ghi nhận mưa.
Tuyết ở Atacama thường chỉ xảy ra trên những cao nguyên có độ cao vượt quá 5.030 mét, như khu vực mà các ăng-ten của ALMA tọa lạc trên Cao nguyên Chajnantor. Tại đây, lượng tuyết rơi có thể dao động từ 20 đến 80 cm mỗi năm, chủ yếu rơi vào mùa đông Altiplanic vào tháng 2 và trong mùa đông Nam Bán cầu vào tháng 6 và tháng 7.
Việc tuyết rơi ở độ cao 2.900 mét nơi đài hỗ trợ chính của ALMA là điều cực kỳ hiếm gặp. Tuần trước đánh dấu lần đầu tiên sau 12 năm, tuyết đã được ghi nhận tại đây. Đài quan sát đã đăng một thông điệp đầy phấn khởi trên mạng xã hội: "Thật tuyệt! Sa mạc Atacama ở Chile, khô cằn nhất thế giới, đang có tuyết!"
Sự kiện này đã làm tạm ngừng các hoạt động nghiên cứu khoa học tại ALMA. Các ăng-ten của đài đã vào “chế độ bảo vệ” khi nhiệt độ gió giảm xuống tới -18 độ C. Thiết bị đã được điều chỉnh tạm thời để tránh gió và bảo vệ an toàn.
“Ngay khi cơn bão qua đi, các đội dọn tuyết sẽ lập tức được huy động để kiểm tra trực quan từng ăng-ten trước khi tiếp tục quan sát," các đại diện của ALMA cho biết. “Điều này cần diễn ra nhanh chóng vì một số điều kiện quan sát tốt nhất thường xảy ra ngay sau khi tuyết rơi: cái lạnh giúp giảm độ ẩm trong không khí, yếu tố cản trở chính các phép đo của chúng tôi."
Mặc dù sự kiện đặc biệt này chưa được liên kết trực tiếp với biến đổi khí hậu, nhưng nhà khí hậu học Raúl Cordero từ Đại học Santiago, Chile, đã cho biết rằng các mô hình khí hậu cho thấy "sự kiện này, có nghĩa là mưa ở sa mạc Atacama, có khả năng sẽ trở nên thường xuyên hơn trong tương lai."
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...s-atacama-the-worlds-driest-desert-180986921/
