Trong chuyến thăm Trung Đông của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng trước, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Ả Rập Saudi, và Qatar đã cam kết tổng cộng 2.000 tỷ USD cho các thỏa thuận, tạo nên cuộc tranh luận rằng liệu khoản chi khổng lồ này có thể biến khu vực thành một siêu cường công nghệ hay không. Ả Rập Saudi đã cam kết 600 tỷ USD trong bốn năm, Qatar đã phân bổ 1.200 tỷ USD, còn UAE cho biết sẽ thêm 200 tỷ USD vào một kế hoạch phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) đã có trị giá 1.400 tỷ USD. Các công ty lớn như Nvidia, Google, Oracle, AMD, và Amazon Web Services đã ký kết các hợp tác chiến lược quan trọng, bao gồm các cơ sở nghiên cứu AI, chip điện tử, hệ thống quốc phòng, hàng không và năng lượng.
Tuy nhiên, để đạt được tham vọng trở thành trung tâm AI, khu vực Vùng Vịnh cần phải vượt qua những khoảng cách giữa tham vọng và thành công thực tế. Theo các giám đốc công nghệ, việc thiếu hụt nhân tài, lỗ hổng trong quy định, và khó khăn trong việc chuyển đổi từ các dự án thử nghiệm sang triển khai thực tế đòi hỏi xây dựng các tổ chức thay vì chỉ dựa vào vốn đầu tư. Ông Prabhakar Posam, Giám đốc thông tin của công ty Transworld Group có trụ sở tại Dubai chia sẻ: “Vùng Vịnh sẽ trở thành một siêu cường AI khi khoản chi khổng lồ này chuyển thành sự lãnh đạo công nghệ thực sự”.
Các khoản đầu tư đã được hứa hẹn đánh dấu một bước ngoặt trong quyết tâm của khu vực Trung Đông trong việc tìm kiếm hướng đi mới ngoài dầu mỏ. Theo nghiên cứu được thực hiện bởi Deloitte và Đại học Mohamed bin Zayed về AI, hơn 65% tổ chức ở khu vực này có kế hoạch tăng chi tiêu cho AI. UAE đã có những bước đi tiên phong và đang thu được kết quả tích cực.
Ông Saif Mashat, Phó Giám đốc khu vực cho Middle East và châu Phi của công ty dịch vụ phần mềm ServiceNow cho biết: "Vốn và ý chí chính trị đã sẵn có. Bước tiếp theo là xây dựng quản trị, phát triển nhân tài và các mô hình vận hành cần thiết để đạt được kết quả quy mô lớn". G42, một nhà phát triển AI được nhà nước hỗ trợ, đang xây dựng một khu học xá AI với công suất 5 gigawatt tại Abu Dhabi - đây là khu học xá lớn nhất ngoài Mỹ.
Trong khi đó, Ả Rập Saudi đang nâng cao khả năng AI thông qua Quỹ Đầu tư công quốc gia, tập trung vào các megaproject như thành phố tương lai Neom và tổ chức AI Humain mới ra mắt. Hợp tác với Nvidia, nước này sẽ xây dựng 500 megawatt nhà máy AI trong vòng năm năm, sử dụng hàng trăm ngàn chip xử lý đồ họa. Ngoài thỏa thuận với Nvidia, Ả Rập Saudi còn ký kết một thỏa thuận 10 tỷ USD với AMD và hợp tác với AWS trong một khu vực AI chung trị giá 5 tỷ USD.
Trong khu vực, các hợp đồng quốc phòng cũng chiếm một phần quan trọng, với 142 tỷ USD được dành cho các hệ thống vũ khí Mỹ, được xem là thỏa thuận bán quốc phòng lớn nhất trong lịch sử. Ông Avneesh Prakash, người sáng lập và CEO của công ty Camb.ai có trụ sở tại Dubai, cho rằng: “Khu vực này đang đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng AI và phát triển nhân tài. Điều này không chỉ đảm bảo sự độc lập về công nghệ mà còn phục vụ cho nhu cầu AI toàn cầu”.
Tại UAE, AWS đã hợp tác với nhà cung cấp viễn thông địa phương E& và Hội đồng an ninh mạng UAE trong một sáng kiến dự kiến sẽ đóng góp 181 tỷ USD vào nền kinh tế số của đất nước vào năm 2033. Ông Chiara Marcati, giám đốc tư vấn AI tại nhà phát triển AI nhà nước AI71 nhấn mạnh: “UAE đã đi đầu và đang mang lại kết quả”.
Trong khi Ả Rập Saudi và UAE nổi bật trong câu chuyện, Qatar đã phát triển một lĩnh vực chuyên biệt trong quốc phòng, hàng không và điện toán lượng tử với các thỏa thuận kinh tế trị giá 1.200 tỷ USD. Qatar Airways đã đặt hàng 210 máy bay Boeing với trị giá lịch sử 96 tỷ USD, trong khi Quantinuum đã hợp tác với Al Rabban Capital để phát triển điện toán lượng tử.
Con đường chuyển mình của Trung Đông đã được trải sẵn thông qua các chiến lược AI quốc gia, phân bổ quỹ tài sản quốc gia và cải cách thể chế trước khi sự tham gia của Mỹ làm nổi bật khu vực này. Thay vì sao chép các mô hình đã được thiết lập, các quốc gia Vùng Vịnh đang phát triển các khung AI riêng biệt phù hợp với nhu cầu và yêu cầu văn hóa của khu vực.
Ông Mashat cho biết: “Sự hỗ trợ của Mỹ rất quan trọng, đặc biệt khi nói đến đầu tư từ khu vực tư nhân và quan hệ đối tác công nghệ. Nhưng vị trí lâu dài sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào việc sở hữu chiến lược, cơ sở hạ tầng và nhân tài từ khu vực, thay vì sự hỗ trợ bên ngoài”. Vùng Vịnh sẽ trở thành "đường xích đạo AI" mới.
Sự tham gia của Mỹ tại Trung Đông sẽ mang lại uy tín và đẩy nhanh việc chuyển giao khả năng, theo ServiceNow, công ty gần đây đã cam kết 500 triệu USD để giúp các trung tâm dữ liệu khu vực chuyển đổi từ các dự án thử nghiệm sang các dự án thực tế. UAE và Ả Rập Saudi đang đi trên những con đường khác nhau, với UAE tiến bộ nhanh hơn trong các dự án ban đầu, trong khi Ả Rập Saudi tập trung vào việc xây dựng các cơ sở thế giới.
Ông Mashat chia sẻ: “UAE đã đi trước trong việc xây dựng các khung chính sách, sẵn sàng thể chế và các dự án thí điểm. Ả Rập Saudi đang hoạt động với quy mô khác. Trọng tâm là trở thành một trung tâm AI toàn cầu, xây dựng các nền tảng quốc gia, tích hợp với các megaproject, và sử dụng AI để hiện đại hóa các lĩnh vực kinh tế cốt lõi”. Mặc dù còn nhiều thách thức phía trước, một số giám đốc ngành công nghiệp vẫn lạc quan về tiềm năng của khu vực trong việc trở thành một trung tâm AI lớn. “Vùng Vịnh sẽ trở thành đường xích đạo AI mới”, ông Prakash nói.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/gulf-ai-investment-us-china-race/
Tuy nhiên, để đạt được tham vọng trở thành trung tâm AI, khu vực Vùng Vịnh cần phải vượt qua những khoảng cách giữa tham vọng và thành công thực tế. Theo các giám đốc công nghệ, việc thiếu hụt nhân tài, lỗ hổng trong quy định, và khó khăn trong việc chuyển đổi từ các dự án thử nghiệm sang triển khai thực tế đòi hỏi xây dựng các tổ chức thay vì chỉ dựa vào vốn đầu tư. Ông Prabhakar Posam, Giám đốc thông tin của công ty Transworld Group có trụ sở tại Dubai chia sẻ: “Vùng Vịnh sẽ trở thành một siêu cường AI khi khoản chi khổng lồ này chuyển thành sự lãnh đạo công nghệ thực sự”.
Các khoản đầu tư đã được hứa hẹn đánh dấu một bước ngoặt trong quyết tâm của khu vực Trung Đông trong việc tìm kiếm hướng đi mới ngoài dầu mỏ. Theo nghiên cứu được thực hiện bởi Deloitte và Đại học Mohamed bin Zayed về AI, hơn 65% tổ chức ở khu vực này có kế hoạch tăng chi tiêu cho AI. UAE đã có những bước đi tiên phong và đang thu được kết quả tích cực.
Ông Saif Mashat, Phó Giám đốc khu vực cho Middle East và châu Phi của công ty dịch vụ phần mềm ServiceNow cho biết: "Vốn và ý chí chính trị đã sẵn có. Bước tiếp theo là xây dựng quản trị, phát triển nhân tài và các mô hình vận hành cần thiết để đạt được kết quả quy mô lớn". G42, một nhà phát triển AI được nhà nước hỗ trợ, đang xây dựng một khu học xá AI với công suất 5 gigawatt tại Abu Dhabi - đây là khu học xá lớn nhất ngoài Mỹ.
Trong khi đó, Ả Rập Saudi đang nâng cao khả năng AI thông qua Quỹ Đầu tư công quốc gia, tập trung vào các megaproject như thành phố tương lai Neom và tổ chức AI Humain mới ra mắt. Hợp tác với Nvidia, nước này sẽ xây dựng 500 megawatt nhà máy AI trong vòng năm năm, sử dụng hàng trăm ngàn chip xử lý đồ họa. Ngoài thỏa thuận với Nvidia, Ả Rập Saudi còn ký kết một thỏa thuận 10 tỷ USD với AMD và hợp tác với AWS trong một khu vực AI chung trị giá 5 tỷ USD.
Trong khu vực, các hợp đồng quốc phòng cũng chiếm một phần quan trọng, với 142 tỷ USD được dành cho các hệ thống vũ khí Mỹ, được xem là thỏa thuận bán quốc phòng lớn nhất trong lịch sử. Ông Avneesh Prakash, người sáng lập và CEO của công ty Camb.ai có trụ sở tại Dubai, cho rằng: “Khu vực này đang đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng AI và phát triển nhân tài. Điều này không chỉ đảm bảo sự độc lập về công nghệ mà còn phục vụ cho nhu cầu AI toàn cầu”.
Tại UAE, AWS đã hợp tác với nhà cung cấp viễn thông địa phương E& và Hội đồng an ninh mạng UAE trong một sáng kiến dự kiến sẽ đóng góp 181 tỷ USD vào nền kinh tế số của đất nước vào năm 2033. Ông Chiara Marcati, giám đốc tư vấn AI tại nhà phát triển AI nhà nước AI71 nhấn mạnh: “UAE đã đi đầu và đang mang lại kết quả”.
Trong khi Ả Rập Saudi và UAE nổi bật trong câu chuyện, Qatar đã phát triển một lĩnh vực chuyên biệt trong quốc phòng, hàng không và điện toán lượng tử với các thỏa thuận kinh tế trị giá 1.200 tỷ USD. Qatar Airways đã đặt hàng 210 máy bay Boeing với trị giá lịch sử 96 tỷ USD, trong khi Quantinuum đã hợp tác với Al Rabban Capital để phát triển điện toán lượng tử.
Con đường chuyển mình của Trung Đông đã được trải sẵn thông qua các chiến lược AI quốc gia, phân bổ quỹ tài sản quốc gia và cải cách thể chế trước khi sự tham gia của Mỹ làm nổi bật khu vực này. Thay vì sao chép các mô hình đã được thiết lập, các quốc gia Vùng Vịnh đang phát triển các khung AI riêng biệt phù hợp với nhu cầu và yêu cầu văn hóa của khu vực.
Ông Mashat cho biết: “Sự hỗ trợ của Mỹ rất quan trọng, đặc biệt khi nói đến đầu tư từ khu vực tư nhân và quan hệ đối tác công nghệ. Nhưng vị trí lâu dài sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào việc sở hữu chiến lược, cơ sở hạ tầng và nhân tài từ khu vực, thay vì sự hỗ trợ bên ngoài”. Vùng Vịnh sẽ trở thành "đường xích đạo AI" mới.
Sự tham gia của Mỹ tại Trung Đông sẽ mang lại uy tín và đẩy nhanh việc chuyển giao khả năng, theo ServiceNow, công ty gần đây đã cam kết 500 triệu USD để giúp các trung tâm dữ liệu khu vực chuyển đổi từ các dự án thử nghiệm sang các dự án thực tế. UAE và Ả Rập Saudi đang đi trên những con đường khác nhau, với UAE tiến bộ nhanh hơn trong các dự án ban đầu, trong khi Ả Rập Saudi tập trung vào việc xây dựng các cơ sở thế giới.
Ông Mashat chia sẻ: “UAE đã đi trước trong việc xây dựng các khung chính sách, sẵn sàng thể chế và các dự án thí điểm. Ả Rập Saudi đang hoạt động với quy mô khác. Trọng tâm là trở thành một trung tâm AI toàn cầu, xây dựng các nền tảng quốc gia, tích hợp với các megaproject, và sử dụng AI để hiện đại hóa các lĩnh vực kinh tế cốt lõi”. Mặc dù còn nhiều thách thức phía trước, một số giám đốc ngành công nghiệp vẫn lạc quan về tiềm năng của khu vực trong việc trở thành một trung tâm AI lớn. “Vùng Vịnh sẽ trở thành đường xích đạo AI mới”, ông Prakash nói.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/gulf-ai-investment-us-china-race/
