Chắc hẳn các bạn đều biết kryptonite là khoáng chất gây ra điểm yếu cho siêu anh hùng không thể bị tổn thương Superman. Nhưng ít ai biết rằng, các nhà địa chất cũng rất quen thuộc với một loại khoáng chất thực sự có tên là Jadarite. Loại khoáng chất này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2004 tại lưu vực Jadar ở Serbia – nơi duy nhất trên thế giới có nó. Jadarite thực chất là natri lithium borosilicate hydroxide, có thành phần hóa học tương tự như kryptonite trong các tác phẩm giả tưởng. Theo các nhà khoa học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Vương quốc Anh, lý do khiến khoáng chất màu trắng này trở nên hiếm có là do quy trình hình thành của nó yêu cầu một loạt sự kiện địa chất rất cụ thể. Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Nature Geoscience cho thấy rằng, giống như khi nướng một chiếc bánh, mọi thứ cần phải được đo đạc và chính xác để khoáng chất hiếm này có thể hình thành. Francesco Putzolu, nhà khoa học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Nếu các thành phần khoáng chất không đúng, hoặc nếu điều kiện quá axit hay quá lạnh, jadarite sẽ không thể tạo thành.”
Trong trường hợp của jadarite, các thành phần cần thiết bao gồm sự tương tác chính xác giữa một hồ chứa nước giàu kiềm, thủy tinh núi lửa giàu lithium và các cấu trúc tinh thể hình thành từ khoáng chất đất sét. Một bài báo trước đó công bố trên tạp chí Economic Geology, cũng có sự tham gia của Putzolu, đã đi vào chi tiết hơn về vấn đề này. Điều thú vị nhất về jadarite là nó rất giàu lithium, một nguyên liệu trở nên cực kỳ quý giá trong vài thập kỷ qua khi nhân loại đang cố gắng chuyển mình từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo. Lithium có mặt trong mọi thứ từ pin xe điện đến các lò phản ứng hy vọng sẽ sản sinh ra các đồng vị hydro cần thiết cho năng lượng tổng hợp. Nhiều người còn gọi lithium là “vàng trắng.” Mỏ Jadar (đọc là “Yadar”) được coi là một trong mười mỏ lithium lớn nhất thế giới, và các tác giả ước tính nếu mỏ này được khai thác hiệu quả, nó có thể cung cấp tới 90% lượng lithium cần thiết cho xe điện của châu Âu.
Việc hiểu rõ điều kiện địa chất chính xác mà jadarite có thể hình thành sẽ giúp các nhà khoa học tìm kiếm những vùng khác trên thế giới có điều kiện tương tự, từ đó có thể chứa nhiều khoáng chất này hơn. Đây cũng là một phương pháp tìm kiếm nguồn cung cấp hydro và heli tự nhiên, vốn được sử dụng cho năng lượng sạch và các công nghệ tiên tiến như nam châm siêu dẫn. Đầu tiên, hãy tìm ra công thức địa chất, sau đó tìm kiếm những điều kiện đó trên toàn cầu. Việc phát hiện thêm các mỏ jadarite khác có thể đặc biệt có giá trị, vì chúng không chỉ có hàm lượng lithium cao hơn mà còn có cách khai thác tiết kiệm năng lượng hơn so với các nguồn lithium khác như spodumene. Theo Robin Armstrong, nhà địa chất tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên và là đồng tác giả của nghiên cứu: “Khi nhu cầu về lithium ngày càng tăng trong cuộc đua hướng tới năng lượng tái tạo, nếu được khai thác, jadarite có thể mang lại tiềm năng to lớn.” Quá trình này sẽ giúp chúng ta gần hơn đến việc xác định các mỏ khoáng sản khác bằng cách giải mã điều kiện hình thành trong phòng thí nghiệm.
Kryptonite có thể là điểm yếu lớn nhất của Superman, nhưng trong nỗ lực của thế giới để thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, jadarite lại có thể trở thành sức mạnh lớn nhất của nhân loại.
Nguồn tham khảo: https://www.popularmechanics.com/science/environment/a65060942/kryptonite-game-change/
Trong trường hợp của jadarite, các thành phần cần thiết bao gồm sự tương tác chính xác giữa một hồ chứa nước giàu kiềm, thủy tinh núi lửa giàu lithium và các cấu trúc tinh thể hình thành từ khoáng chất đất sét. Một bài báo trước đó công bố trên tạp chí Economic Geology, cũng có sự tham gia của Putzolu, đã đi vào chi tiết hơn về vấn đề này. Điều thú vị nhất về jadarite là nó rất giàu lithium, một nguyên liệu trở nên cực kỳ quý giá trong vài thập kỷ qua khi nhân loại đang cố gắng chuyển mình từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo. Lithium có mặt trong mọi thứ từ pin xe điện đến các lò phản ứng hy vọng sẽ sản sinh ra các đồng vị hydro cần thiết cho năng lượng tổng hợp. Nhiều người còn gọi lithium là “vàng trắng.” Mỏ Jadar (đọc là “Yadar”) được coi là một trong mười mỏ lithium lớn nhất thế giới, và các tác giả ước tính nếu mỏ này được khai thác hiệu quả, nó có thể cung cấp tới 90% lượng lithium cần thiết cho xe điện của châu Âu.
Việc hiểu rõ điều kiện địa chất chính xác mà jadarite có thể hình thành sẽ giúp các nhà khoa học tìm kiếm những vùng khác trên thế giới có điều kiện tương tự, từ đó có thể chứa nhiều khoáng chất này hơn. Đây cũng là một phương pháp tìm kiếm nguồn cung cấp hydro và heli tự nhiên, vốn được sử dụng cho năng lượng sạch và các công nghệ tiên tiến như nam châm siêu dẫn. Đầu tiên, hãy tìm ra công thức địa chất, sau đó tìm kiếm những điều kiện đó trên toàn cầu. Việc phát hiện thêm các mỏ jadarite khác có thể đặc biệt có giá trị, vì chúng không chỉ có hàm lượng lithium cao hơn mà còn có cách khai thác tiết kiệm năng lượng hơn so với các nguồn lithium khác như spodumene. Theo Robin Armstrong, nhà địa chất tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên và là đồng tác giả của nghiên cứu: “Khi nhu cầu về lithium ngày càng tăng trong cuộc đua hướng tới năng lượng tái tạo, nếu được khai thác, jadarite có thể mang lại tiềm năng to lớn.” Quá trình này sẽ giúp chúng ta gần hơn đến việc xác định các mỏ khoáng sản khác bằng cách giải mã điều kiện hình thành trong phòng thí nghiệm.
Kryptonite có thể là điểm yếu lớn nhất của Superman, nhưng trong nỗ lực của thế giới để thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, jadarite lại có thể trở thành sức mạnh lớn nhất của nhân loại.
Nguồn tham khảo: https://www.popularmechanics.com/science/environment/a65060942/kryptonite-game-change/
