Mới đây, những clip viral về robot biểu diễn những động tác khó như nhào lộn, kung-fu hay thậm chí tham gia marathon đã thu hút được sự chú ý lớn từ cộng đồng mạng. Nhưng bên cạnh đó, các công ty Mỹ và Trung Quốc đang tham gia vào một cuộc đua không kém phần căng thẳng: phát triển robot hình người để sử dụng trong nhà máy, chăm sóc người cao tuổi và môi trường gia đình. Nhiều công ty hy vọng sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt robot vào năm nay. Tuy nhiên, những căng thẳng thương mại đang gia tăng có thể cản trở những nỗ lực này.
Chính phủ Mỹ đã áp dụng thuế 145% đối với hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và mở rộng kiểm soát xuất khẩu đối với các loại chip mà các công ty Trung Quốc phụ thuộc vào. Những rạn nứt địa chính trị này đang đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu mà cả hai bên đều dựa vào để phát triển. Theo các nhà khoa học và nhà phân tích, Mỹ dẫn đầu trong lĩnh vực phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI), trong khi Trung Quốc nổi bật với sản xuất phần cứng và chi phí hiệu quả.
Hiện tại, vẫn chưa thể dự đoán công ty nào sẽ đi đầu trong việc thương mại hóa robot hình người đầu tiên, nhưng các kiểm soát chip mở rộng có thể mang lại lợi thế cho các công ty Mỹ trong việc đạt được những bước đột phá trong phát triển robot AI. "Các quốc gia hay công ty có hệ sinh thái AI và khả năng sản xuất bán dẫn mạnh hơn thì thường ở vị trí tốt hơn," Yunzhu Li, một trợ lý giáo sư ngành khoa học máy tính tại Đại học Columbia cho biết.
Công nghệ của Mỹ chiếm phần lớn "bộ não" của hầu hết các robot nhờ vào các bộ vi xử lý và mô hình AI, trong đó các gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Nvidia và Google vẫn là những người chơi lớn. Theo một báo cáo của Morgan Stanley, những kiểm soát xuất khẩu mới nhất của Washington đối với các chip H20 của Nvidia sẽ khiến Trung Quốc bị cắt đứt khỏi loại chip AI tiên tiến nhất mà công ty này trước đây được phép bán ra tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc lại nắm giữ 63% chuỗi cung ứng robot hình người toàn cầu, chủ yếu cung cấp các bộ phận như linh kiện phần cứng, bộ truyền động, cảm biến và pin lithium-ion. Việc này khiến các công ty Trung Quốc càng khó tiếp cận với các loại chip hiện đại, trong khi mức thuế cao có thể khiến các doanh nghiệp Mỹ gặp khó khăn trong việc tăng sản xuất.
Ở một khía cạnh khác, các robot công nghiệp được sử dụng rộng rãi tại Trung Quốc, quốc gia đứng thứ ba thế giới về mức độ ứng dụng công nghệ này. Tuy nhiên, robot hình người, được thiết kế để tái hiện chuyển động và quyết định của con người lại phức tạp hơn nhiều. Dù sự phát triển diễn ra nhanh chóng, chưa có công ty nào trên thế giới bán robot hình người với quy mô lớn.
Lily Li, một nhà nghiên cứu tại Bắc Kinh thuộc công ty tư vấn IDC, đã chỉ ra rằng công việc liên quan đến robot hình người tự bản chất đã phức tạp và đòi hỏi sự linh hoạt. Rào cản lớn nhất khi sử dụng robot hình người trong nhà máy chính là sự phát triển cả về phần cứng lẫn phần mềm vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.
Các nhà sản xuất robot hình người tại hai nước đang tìm cách tăng tốc sản xuất. Một công ty khởi nghiệp tại Thượng Hải, Agibot, đã công bố kế hoạch sản xuất tới 5.000 robot hình người vào cuối năm nay, tăng từ 731 sản phẩm mà họ tạo ra tính đến tháng 1 năm 2025. Trong khi đó, Ubtech, một công ty robot niêm yết tại Hồng Kông, cũng có kế hoạch sản xuất 1.000 robot trong năm nay.
Các công ty Mỹ đặt mục tiêu cao hơn. Figure AI cho biết họ có khả năng sản xuất 12.000 đơn vị mỗi năm, trong khi Tesla đặt kỳ vọng sản xuất 5.000 robot hình người Optimus trong năm nay. CEO Elon Musk trước đây đã dự đoán rằng robot hình người sẽ vượt số lượng con người trong vòng 20 năm tới, nhưng gần đây ông đã cảnh báo rằng các hạn chế xuất khẩu từ Bắc Kinh đối với kim loại đất hiếm có thể làm chậm quá trình sản xuất của Tesla.
Tuy nhiên, các mức thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc cũng có thể làm giảm tốc độ này. Các công ty Mỹ phụ thuộc nhiều vào các nhà cung cấp Trung Quốc sẽ có thể gặp khó khăn trong việc sản xuất hoặc tăng chi phí công nghệ. Danfei Xu, một trợ lý giáo sư tại Trường Khoa học máy tính tại Georgia Tech, cho biết: “Đó giống như việc xây dựng một chiếc điện thoại. Các linh kiện không quá đắt, nhưng có nhiều, nhiều bộ phận mà họ cần lắp ráp.”
Ngược lại, các công ty Trung Quốc đang đối mặt với những thử thách khác: thiếu hụt chip hiện đại. Hầu hết các robot hình người phụ thuộc vào AI để hiểu và thích nghi với môi trường để thực hiện nhiệm vụ. Theo Yunzhu Li, AI tiên tiến là yếu tố chính để phát triển robot có khả năng đưa ra quyết định theo thời gian thực và học hỏi từ thế giới.
Các công ty robot hình người ở cả hai nước — bao gồm Agibot, Ubtech, Unitree, Figure AI, Boston Dynamics và Tesla — đã không phản hồi yêu cầu bình luận từ phía phóng viên. Wang Xingxing, người sáng lập một trong những công ty robot hình người nổi tiếng nhất của Trung Quốc, Unitree, cho biết, trong một hội nghị diễn ra vào tháng 1 vừa qua, rằng rào cản lớn nhất trong ngành công nghiệp này chính là việc tiếp cận chip.
“Nếu có những điểm tắc nghẽn trong tương lai, khả năng cao nhất sẽ là chip. Không phải là chip dùng trong robot mà là những chip cần thiết để cung cấp sức mạnh tính toán cho việc huấn luyện robot,” ông nói.
Để bù đắp cho những thách thức này, chính quyền Bắc Kinh đã đầu tư hàng triệu đô la vào việc hỗ trợ chuỗi cung ứng nội địa. Các công ty như Baidu và Horizon Robotics đang phát triển các thuật toán và chip cho robot hình người nhưng vẫn đang theo sau so với các đối thủ Mỹ vì thiếu thiết bị sản xuất chip tiên tiến.
Gần đây, các công ty khởi nghiệp Trung Quốc đã phát hành video quảng bá khả năng thực hiện các nhiệm vụ như nâng hộp và vận hành công cụ của robot hình người, nhưng nhu cầu về ứng dụng công nghiệp vẫn rất ít. Ngay cả Unitree cũng chủ yếu bán robot của mình cho các cơ sở giáo dục cao hơn, nơi mua robot để nghiên cứu.
Trên cả hai bờ Thái Bình Dương, còn rất nhiều việc phải làm ở phía nghiên cứu. Theo Xu của Georgia Tech, các robot hình người hiện tại đang ở trong giai đoạn "sơ khai" của sự phát triển, với các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm cách huấn luyện chúng để di chuyển và nhấc đồ mà không bị ngã. Khi xét đến việc thay thế con người, "chức năng cao cấp đó rất quan trọng cho robot, nhưng chúng ta vẫn còn xa công nghệ hiện tại."
Hiện tại, robot hình người chủ yếu được nhìn thấy bên ngoài phòng lab như những công cụ quảng bá. Trên sàn thương mại trực tuyến Xianyu của Trung Quốc, hàng ngàn bài đăng đang đăng tải giá thuê robot hình người chỉ từ 100 USD (khoảng 2,3 triệu VNĐ) mỗi ngày, trong khi nhiều doanh nghiệp Mỹ cũng cho thuê robot cho các triển lãm.
Zhao Binran, người điều hành một công ty marketing tại Thượng Hải, gần đây đã mua tám robot Unitree với giá 199.000 nhân dân tệ (khoảng 27.540 USD), và cho thuê lại với giá 20.000 nhân dân tệ (khoảng 2.768 USD) mỗi ngày. Đội ngũ của anh lập trình riêng cho các robot để thực hiện những hành động như bắt tay và tạo dáng chụp hình tại các triển lãm và ra mắt sản phẩm.
Đối với Zhao, sự chậm trễ trong việc áp dụng hàng loạt đang giữ cho mô hình kinh doanh của anh vẫn có thể hoạt động. "Chúng rất phổ biến trên internet, nhưng không một công ty nào có khả năng sản xuất hàng loạt," anh cho biết. Dù vậy, Zhao vẫn lạc quan. Anh đã đặt hàng 30 robot hình người nữa từ Unitree, hy vọng sẽ tận dụng sự chậm chạp trong quá trình thương mại hóa.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/china-us-humanoid-robot-trade-war-2/
Chính phủ Mỹ đã áp dụng thuế 145% đối với hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và mở rộng kiểm soát xuất khẩu đối với các loại chip mà các công ty Trung Quốc phụ thuộc vào. Những rạn nứt địa chính trị này đang đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu mà cả hai bên đều dựa vào để phát triển. Theo các nhà khoa học và nhà phân tích, Mỹ dẫn đầu trong lĩnh vực phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI), trong khi Trung Quốc nổi bật với sản xuất phần cứng và chi phí hiệu quả.
Hiện tại, vẫn chưa thể dự đoán công ty nào sẽ đi đầu trong việc thương mại hóa robot hình người đầu tiên, nhưng các kiểm soát chip mở rộng có thể mang lại lợi thế cho các công ty Mỹ trong việc đạt được những bước đột phá trong phát triển robot AI. "Các quốc gia hay công ty có hệ sinh thái AI và khả năng sản xuất bán dẫn mạnh hơn thì thường ở vị trí tốt hơn," Yunzhu Li, một trợ lý giáo sư ngành khoa học máy tính tại Đại học Columbia cho biết.
Công nghệ của Mỹ chiếm phần lớn "bộ não" của hầu hết các robot nhờ vào các bộ vi xử lý và mô hình AI, trong đó các gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Nvidia và Google vẫn là những người chơi lớn. Theo một báo cáo của Morgan Stanley, những kiểm soát xuất khẩu mới nhất của Washington đối với các chip H20 của Nvidia sẽ khiến Trung Quốc bị cắt đứt khỏi loại chip AI tiên tiến nhất mà công ty này trước đây được phép bán ra tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc lại nắm giữ 63% chuỗi cung ứng robot hình người toàn cầu, chủ yếu cung cấp các bộ phận như linh kiện phần cứng, bộ truyền động, cảm biến và pin lithium-ion. Việc này khiến các công ty Trung Quốc càng khó tiếp cận với các loại chip hiện đại, trong khi mức thuế cao có thể khiến các doanh nghiệp Mỹ gặp khó khăn trong việc tăng sản xuất.
Ở một khía cạnh khác, các robot công nghiệp được sử dụng rộng rãi tại Trung Quốc, quốc gia đứng thứ ba thế giới về mức độ ứng dụng công nghệ này. Tuy nhiên, robot hình người, được thiết kế để tái hiện chuyển động và quyết định của con người lại phức tạp hơn nhiều. Dù sự phát triển diễn ra nhanh chóng, chưa có công ty nào trên thế giới bán robot hình người với quy mô lớn.
Lily Li, một nhà nghiên cứu tại Bắc Kinh thuộc công ty tư vấn IDC, đã chỉ ra rằng công việc liên quan đến robot hình người tự bản chất đã phức tạp và đòi hỏi sự linh hoạt. Rào cản lớn nhất khi sử dụng robot hình người trong nhà máy chính là sự phát triển cả về phần cứng lẫn phần mềm vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.
Các nhà sản xuất robot hình người tại hai nước đang tìm cách tăng tốc sản xuất. Một công ty khởi nghiệp tại Thượng Hải, Agibot, đã công bố kế hoạch sản xuất tới 5.000 robot hình người vào cuối năm nay, tăng từ 731 sản phẩm mà họ tạo ra tính đến tháng 1 năm 2025. Trong khi đó, Ubtech, một công ty robot niêm yết tại Hồng Kông, cũng có kế hoạch sản xuất 1.000 robot trong năm nay.
Các công ty Mỹ đặt mục tiêu cao hơn. Figure AI cho biết họ có khả năng sản xuất 12.000 đơn vị mỗi năm, trong khi Tesla đặt kỳ vọng sản xuất 5.000 robot hình người Optimus trong năm nay. CEO Elon Musk trước đây đã dự đoán rằng robot hình người sẽ vượt số lượng con người trong vòng 20 năm tới, nhưng gần đây ông đã cảnh báo rằng các hạn chế xuất khẩu từ Bắc Kinh đối với kim loại đất hiếm có thể làm chậm quá trình sản xuất của Tesla.
Tuy nhiên, các mức thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc cũng có thể làm giảm tốc độ này. Các công ty Mỹ phụ thuộc nhiều vào các nhà cung cấp Trung Quốc sẽ có thể gặp khó khăn trong việc sản xuất hoặc tăng chi phí công nghệ. Danfei Xu, một trợ lý giáo sư tại Trường Khoa học máy tính tại Georgia Tech, cho biết: “Đó giống như việc xây dựng một chiếc điện thoại. Các linh kiện không quá đắt, nhưng có nhiều, nhiều bộ phận mà họ cần lắp ráp.”
Ngược lại, các công ty Trung Quốc đang đối mặt với những thử thách khác: thiếu hụt chip hiện đại. Hầu hết các robot hình người phụ thuộc vào AI để hiểu và thích nghi với môi trường để thực hiện nhiệm vụ. Theo Yunzhu Li, AI tiên tiến là yếu tố chính để phát triển robot có khả năng đưa ra quyết định theo thời gian thực và học hỏi từ thế giới.
Các công ty robot hình người ở cả hai nước — bao gồm Agibot, Ubtech, Unitree, Figure AI, Boston Dynamics và Tesla — đã không phản hồi yêu cầu bình luận từ phía phóng viên. Wang Xingxing, người sáng lập một trong những công ty robot hình người nổi tiếng nhất của Trung Quốc, Unitree, cho biết, trong một hội nghị diễn ra vào tháng 1 vừa qua, rằng rào cản lớn nhất trong ngành công nghiệp này chính là việc tiếp cận chip.
“Nếu có những điểm tắc nghẽn trong tương lai, khả năng cao nhất sẽ là chip. Không phải là chip dùng trong robot mà là những chip cần thiết để cung cấp sức mạnh tính toán cho việc huấn luyện robot,” ông nói.
Để bù đắp cho những thách thức này, chính quyền Bắc Kinh đã đầu tư hàng triệu đô la vào việc hỗ trợ chuỗi cung ứng nội địa. Các công ty như Baidu và Horizon Robotics đang phát triển các thuật toán và chip cho robot hình người nhưng vẫn đang theo sau so với các đối thủ Mỹ vì thiếu thiết bị sản xuất chip tiên tiến.
Gần đây, các công ty khởi nghiệp Trung Quốc đã phát hành video quảng bá khả năng thực hiện các nhiệm vụ như nâng hộp và vận hành công cụ của robot hình người, nhưng nhu cầu về ứng dụng công nghiệp vẫn rất ít. Ngay cả Unitree cũng chủ yếu bán robot của mình cho các cơ sở giáo dục cao hơn, nơi mua robot để nghiên cứu.
Trên cả hai bờ Thái Bình Dương, còn rất nhiều việc phải làm ở phía nghiên cứu. Theo Xu của Georgia Tech, các robot hình người hiện tại đang ở trong giai đoạn "sơ khai" của sự phát triển, với các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm cách huấn luyện chúng để di chuyển và nhấc đồ mà không bị ngã. Khi xét đến việc thay thế con người, "chức năng cao cấp đó rất quan trọng cho robot, nhưng chúng ta vẫn còn xa công nghệ hiện tại."
Hiện tại, robot hình người chủ yếu được nhìn thấy bên ngoài phòng lab như những công cụ quảng bá. Trên sàn thương mại trực tuyến Xianyu của Trung Quốc, hàng ngàn bài đăng đang đăng tải giá thuê robot hình người chỉ từ 100 USD (khoảng 2,3 triệu VNĐ) mỗi ngày, trong khi nhiều doanh nghiệp Mỹ cũng cho thuê robot cho các triển lãm.
Zhao Binran, người điều hành một công ty marketing tại Thượng Hải, gần đây đã mua tám robot Unitree với giá 199.000 nhân dân tệ (khoảng 27.540 USD), và cho thuê lại với giá 20.000 nhân dân tệ (khoảng 2.768 USD) mỗi ngày. Đội ngũ của anh lập trình riêng cho các robot để thực hiện những hành động như bắt tay và tạo dáng chụp hình tại các triển lãm và ra mắt sản phẩm.
Đối với Zhao, sự chậm trễ trong việc áp dụng hàng loạt đang giữ cho mô hình kinh doanh của anh vẫn có thể hoạt động. "Chúng rất phổ biến trên internet, nhưng không một công ty nào có khả năng sản xuất hàng loạt," anh cho biết. Dù vậy, Zhao vẫn lạc quan. Anh đã đặt hàng 30 robot hình người nữa từ Unitree, hy vọng sẽ tận dụng sự chậm chạp trong quá trình thương mại hóa.
Nguồn tham khảo: https://restofworld.org/2025/china-us-humanoid-robot-trade-war-2/
