Phạm Thanh Bình
Writer
Nếu chúng ta chỉ đọc trên báo Mỹ, nhất là CNN, NYT, WSJ, Politico... thì sẽ thấy có vô số ý kiến phản đối cả ông Donald Trump lẫn tỷ phú Elon Musk trong những ngày gần đây về những gì mà Bộ hiệu quả chính phủ DOGE đang làm. Đây là những kênh báo chí chính thống chống Trump rõ rệt, thường chỉ phản ánh ý kiến một chiều từ các nghị sĩ, phần lớn thuộc đảng Dân chủ, cũng như các chuyên gia không ưa gì Trump và Musk. Các tờ báo này hiếm thấy đưa các ý kiến phản biện, ủng hộ Trump, Musk mặc dù họ đăng công khai trên mạng xã hội X.
Để hiểu rõ hơn tình hình hiện nay, tôi tóm tắt lại lý do vì sao người ta phản đối Elon Musk và DOGE, thoạt nghe rất hợp lý nhưng lại không hề có cơ sở.
Bối cảnh
Việc Elon Musk, 53 tuổi, nhanh chóng tiếp quản hai cơ quan chính phủ Hoa Kỳ đã cho phép tỷ phú này nắm quyền kiểm soát chưa từng có đối với lực lượng lao động liên bang gồm 2,2 triệu thành viên của Hoa Kỳ và bắt đầu một cuộc cải tổ mạnh mẽ của chính phủ. Theo báo chí Mỹ, trong hai tuần đã tạo ra một trung tâm quyền lực mới tại Washington khi ông thực hiện sáng kiến cắt giảm chi phí của Trump nhằm giảm quy mô của chính phủ Hoa Kỳ.
Những nỗ lực của Musk là một phần trong cuộc tái cấu trúc chính phủ quy mô lớn của Trump, người đã sa thải và cho hàng trăm công chức ra rìa trong những bước đầu tiên nhằm tinh giản bộ máy quan liêu và bổ nhiệm thêm nhiều người trung thành.
Trump đã giao cho Musk phụ trách Bộ Hiệu quả Chính phủ. Mặc dù có tên như vậy, nhưng đây không phải là một bộ, Musk không nhận lương từ chính phủ.
Chính xác thì những ai tạo nên DOGE vẫn chưa rõ ràng. Chính quyền Trump chưa công bố danh sách nhân viên DOGE. Họ cũng không nói họ được trả lương như thế nào, có bao nhiêu người đã vào từng cơ quan và liệu họ có phải là nhân viên chính phủ hay không.
Musk và các phó tướng DOGE của ông đã tiếp quản Văn phòng Quản lý Nhân sự và Tổng cục Quản lý Dịch vụ cùng với hệ thống máy tính của họ.
OPM là bộ phận nhân sự của chính phủ Hoa Kỳ, giám sát 2,2 triệu nhân viên chính phủ. Từ đó, các email đã được gửi đi trong tuần qua, cung cấp cho nhân viên liên bang các ưu đãi tài chính để nghỉ việc. GSA giám sát hầu hết các hợp đồng của chính phủ và quản lý tài sản liên bang.
Ít nhất bốn trợ lý hiện tại và trước đây của Musk là một phần của nhóm đã tiếp quản OPM, ngăn cản một số quản lý cấp cao khỏi hệ thống máy tính của riêng họ. Musk đã đến thăm GSA vào thứ năm tuần trước, trong khi các thành viên trong nhóm của ông chuyển đến cơ quan này.
Vào thứ Sáu, nhóm của Musk đã truy cập được vào hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính Hoa Kỳ, nơi chuyển hơn 6 nghìn tỷ đô la mỗi năm thay mặt cho các cơ quan liên bang và chứa thông tin cá nhân của hàng triệu người Mỹ nhận trợ cấp An sinh xã hội, tiền hoàn thuế và các khoản tiền khác từ chính phủ.
Các lo ngại về Musk và Doge
Quyền lực tập trung quá mức vào Elon Musk
Musk được cho là có quyền kiểm soát chưa từng có đối với lực lượng lao động liên bang (2,2 triệu người) mà không thông qua quy trình xác nhận của Thượng viện. Ông có thể ảnh hưởng đến các khoản thanh toán liên bang và việc quản lý nhân sự của chính phủ.
Thiếu minh bạch và trách nhiệm giải trình
Chính quyền Trump không công khai danh sách nhân sự của DOGE, nguồn tài trợ và trách nhiệm của tổ chức này. Các nhân viên chính phủ lo ngại về việc Musk có thể ra quyết định mà không bị kiểm soát.
Xung đột lợi ích
Musk sở hữu nhiều công ty có hợp đồng với chính phủ, tạo ra lo ngại về khả năng lạm dụng quyền lực để trục lợi. Ảnh hưởng tiêu cực đến nhân viên chính phủ. Nhân viên chính phủ cảm thấy bị đe dọa khi nhận các đề nghị nghỉ việc với khoản bồi thường không rõ ràng.
Các công đoàn đã kiện để chặn Musk tiếp cận hệ thống dữ liệu nhạy cảm.
Lo ngại về an ninh và kiểm soát thông tin
DOGE bị cáo buộc theo dõi nhân viên chính phủ bằng các mã định danh trong email. Nhân viên DOGE bị cho là đã tiếp cận hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính mà không có sự giám sát đầy đủ.
Nhưng không có cơ sở
Musk không kiểm soát chính phủ
Ông chỉ làm việc theo sự chỉ đạo của chính quyền Trump, và Trump khẳng định Musk cần được Nhà Trắng phê duyệt cho mọi hành động. Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) không phải là một bộ chính thức, Musk không nhận lương từ chính phủ. Hiện ông đã bổ sung chức danh Hỗ trợ kỹ thuật Nhà trắng vào hồ sơ mạng xã hội cả mình.
Thiếu minh bạch là vấn đề hành chính, không phải âm mưu cá nhân
Việc thiếu thông tin về DOGE chủ yếu do chính quyền Trump chưa công khai kịp thời, không đồng nghĩa với việc Musk đang thao túng chính phủ. Việc tinh giản nhân sự và cải tổ chính phủ vốn là mục tiêu đã được Trump công bố từ trước.
Xung đột lợi ích không rõ ràng
Chính phủ Hoa Kỳ thường xuyên hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân, và các hợp đồng của Musk cũng chịu sự giám sát của các cơ quan quản lý. Hơn nữa, các hợp đồng của Musk với chính phủ không phải doanh nghiệp nào cũng thực hiện được, chẳng hạn như việc giải cứu hai phi hành gia đang bị kẹt trong không gian sắp tới.
Nếu có xung đột lợi ích, các cơ quan giám sát và Quốc hội sẽ vào cuộc, thay vì chỉ dựa vào suy đoán.
Nhân viên chính phủ không bị ép buộc nghỉ việc
Chương trình nghỉ việc tự nguyện có thể là một cách hợp lý để cắt giảm nhân sự dư thừa, một chiến lược phổ biến trong cả khu vực công và tư nhân.
Việc các công đoàn phản đối là điều dễ hiểu, nhưng không có bằng chứng cho thấy quyền lợi của nhân viên bị vi phạm.
Các lo ngại về an ninh thông tin là phóng đại
Việc tiếp cận dữ liệu của Bộ Tài chính có thể nằm trong nhiệm vụ cải tổ hệ thống công nghệ, không nhất thiết là hành vi xâm phạm. Nếu có sai phạm, các cơ quan điều tra và Quốc hội sẽ can thiệp ngay lập tức.
Nói cách khác, những lo ngại về việc Elon Musk nắm quyền kiểm soát chính phủ Hoa Kỳ phần lớn xuất phát từ suy đoán và tâm lý lo sợ hơn là bằng chứng cụ thể về sai phạm hay lạm quyền. #ElonMuskchốngnhànướcngầm
>> Tỷ phú Bill Ackman: DOGE là hy vọng tốt nhất để sửa chữa hệ thống quan liêu
Để hiểu rõ hơn tình hình hiện nay, tôi tóm tắt lại lý do vì sao người ta phản đối Elon Musk và DOGE, thoạt nghe rất hợp lý nhưng lại không hề có cơ sở.
Bối cảnh
Việc Elon Musk, 53 tuổi, nhanh chóng tiếp quản hai cơ quan chính phủ Hoa Kỳ đã cho phép tỷ phú này nắm quyền kiểm soát chưa từng có đối với lực lượng lao động liên bang gồm 2,2 triệu thành viên của Hoa Kỳ và bắt đầu một cuộc cải tổ mạnh mẽ của chính phủ. Theo báo chí Mỹ, trong hai tuần đã tạo ra một trung tâm quyền lực mới tại Washington khi ông thực hiện sáng kiến cắt giảm chi phí của Trump nhằm giảm quy mô của chính phủ Hoa Kỳ.
Những nỗ lực của Musk là một phần trong cuộc tái cấu trúc chính phủ quy mô lớn của Trump, người đã sa thải và cho hàng trăm công chức ra rìa trong những bước đầu tiên nhằm tinh giản bộ máy quan liêu và bổ nhiệm thêm nhiều người trung thành.
Trump đã giao cho Musk phụ trách Bộ Hiệu quả Chính phủ. Mặc dù có tên như vậy, nhưng đây không phải là một bộ, Musk không nhận lương từ chính phủ.
Chính xác thì những ai tạo nên DOGE vẫn chưa rõ ràng. Chính quyền Trump chưa công bố danh sách nhân viên DOGE. Họ cũng không nói họ được trả lương như thế nào, có bao nhiêu người đã vào từng cơ quan và liệu họ có phải là nhân viên chính phủ hay không.
Musk và các phó tướng DOGE của ông đã tiếp quản Văn phòng Quản lý Nhân sự và Tổng cục Quản lý Dịch vụ cùng với hệ thống máy tính của họ.
OPM là bộ phận nhân sự của chính phủ Hoa Kỳ, giám sát 2,2 triệu nhân viên chính phủ. Từ đó, các email đã được gửi đi trong tuần qua, cung cấp cho nhân viên liên bang các ưu đãi tài chính để nghỉ việc. GSA giám sát hầu hết các hợp đồng của chính phủ và quản lý tài sản liên bang.
Ít nhất bốn trợ lý hiện tại và trước đây của Musk là một phần của nhóm đã tiếp quản OPM, ngăn cản một số quản lý cấp cao khỏi hệ thống máy tính của riêng họ. Musk đã đến thăm GSA vào thứ năm tuần trước, trong khi các thành viên trong nhóm của ông chuyển đến cơ quan này.
Vào thứ Sáu, nhóm của Musk đã truy cập được vào hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính Hoa Kỳ, nơi chuyển hơn 6 nghìn tỷ đô la mỗi năm thay mặt cho các cơ quan liên bang và chứa thông tin cá nhân của hàng triệu người Mỹ nhận trợ cấp An sinh xã hội, tiền hoàn thuế và các khoản tiền khác từ chính phủ.
Các lo ngại về Musk và Doge
Quyền lực tập trung quá mức vào Elon Musk
Musk được cho là có quyền kiểm soát chưa từng có đối với lực lượng lao động liên bang (2,2 triệu người) mà không thông qua quy trình xác nhận của Thượng viện. Ông có thể ảnh hưởng đến các khoản thanh toán liên bang và việc quản lý nhân sự của chính phủ.
Thiếu minh bạch và trách nhiệm giải trình
Chính quyền Trump không công khai danh sách nhân sự của DOGE, nguồn tài trợ và trách nhiệm của tổ chức này. Các nhân viên chính phủ lo ngại về việc Musk có thể ra quyết định mà không bị kiểm soát.
Xung đột lợi ích
Musk sở hữu nhiều công ty có hợp đồng với chính phủ, tạo ra lo ngại về khả năng lạm dụng quyền lực để trục lợi. Ảnh hưởng tiêu cực đến nhân viên chính phủ. Nhân viên chính phủ cảm thấy bị đe dọa khi nhận các đề nghị nghỉ việc với khoản bồi thường không rõ ràng.
Các công đoàn đã kiện để chặn Musk tiếp cận hệ thống dữ liệu nhạy cảm.
Lo ngại về an ninh và kiểm soát thông tin
DOGE bị cáo buộc theo dõi nhân viên chính phủ bằng các mã định danh trong email. Nhân viên DOGE bị cho là đã tiếp cận hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính mà không có sự giám sát đầy đủ.
Nhưng không có cơ sở
Musk không kiểm soát chính phủ
Ông chỉ làm việc theo sự chỉ đạo của chính quyền Trump, và Trump khẳng định Musk cần được Nhà Trắng phê duyệt cho mọi hành động. Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) không phải là một bộ chính thức, Musk không nhận lương từ chính phủ. Hiện ông đã bổ sung chức danh Hỗ trợ kỹ thuật Nhà trắng vào hồ sơ mạng xã hội cả mình.
Thiếu minh bạch là vấn đề hành chính, không phải âm mưu cá nhân
Việc thiếu thông tin về DOGE chủ yếu do chính quyền Trump chưa công khai kịp thời, không đồng nghĩa với việc Musk đang thao túng chính phủ. Việc tinh giản nhân sự và cải tổ chính phủ vốn là mục tiêu đã được Trump công bố từ trước.
Xung đột lợi ích không rõ ràng
Chính phủ Hoa Kỳ thường xuyên hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân, và các hợp đồng của Musk cũng chịu sự giám sát của các cơ quan quản lý. Hơn nữa, các hợp đồng của Musk với chính phủ không phải doanh nghiệp nào cũng thực hiện được, chẳng hạn như việc giải cứu hai phi hành gia đang bị kẹt trong không gian sắp tới.
Nếu có xung đột lợi ích, các cơ quan giám sát và Quốc hội sẽ vào cuộc, thay vì chỉ dựa vào suy đoán.
Nhân viên chính phủ không bị ép buộc nghỉ việc
Chương trình nghỉ việc tự nguyện có thể là một cách hợp lý để cắt giảm nhân sự dư thừa, một chiến lược phổ biến trong cả khu vực công và tư nhân.
Việc các công đoàn phản đối là điều dễ hiểu, nhưng không có bằng chứng cho thấy quyền lợi của nhân viên bị vi phạm.
Các lo ngại về an ninh thông tin là phóng đại
Việc tiếp cận dữ liệu của Bộ Tài chính có thể nằm trong nhiệm vụ cải tổ hệ thống công nghệ, không nhất thiết là hành vi xâm phạm. Nếu có sai phạm, các cơ quan điều tra và Quốc hội sẽ can thiệp ngay lập tức.
Nói cách khác, những lo ngại về việc Elon Musk nắm quyền kiểm soát chính phủ Hoa Kỳ phần lớn xuất phát từ suy đoán và tâm lý lo sợ hơn là bằng chứng cụ thể về sai phạm hay lạm quyền. #ElonMuskchốngnhànướcngầm
>> Tỷ phú Bill Ackman: DOGE là hy vọng tốt nhất để sửa chữa hệ thống quan liêu
