Trump nhắc đến TSMC để “gõ núi dọa hổ”, nhưng “hổ” ở đây là ai?

[Thoại Viết Hoàng]

Gần đây, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump lại nhắc đến TSMC – công ty sản xuất chip lớn nhất thế giới của Đài Loan – trong một sự kiện của đảng Cộng hòa. Ông chỉ trích chính quyền tiền nhiệm vì đã trợ cấp quá nhiều cho TSMC, và nhấn mạnh rằng ông không đưa tiền cho công ty này. Thay vào đó, Trump nói: “Tôi chỉ bảo họ nếu không xây nhà máy ở Mỹ thì sẽ bị đánh thuế cao.”


Câu nói này nhắm vào chính sách thu hút đầu tư của Mỹ: thay vì dùng tiền trợ cấp, Trump chọn dùng thuế quan để gây sức ép. Dưới thời Trump, TSMC từng công bố tăng thêm 100 tỷ USD đầu tư vào Mỹ. Ông cho rằng chính thuế quan – chứ không phải tiền hỗ trợ – mới là thứ buộc TSMC hành động.

Trump đang dùng TSMC để gửi thông điệp rộng hơn​

Việc Trump nhiều lần nhắc đến TSMC không đơn giản chỉ vì chuyện riêng với công ty này. Thực ra, ông đang dùng TSMC như một ví dụ để nhắn gửi các công ty khác: hãy đưa sản xuất trở lại Mỹ, nếu không muốn bị “đánh thuế”.


TSMC đã đầu tư mạnh vào Mỹ, nhưng Trump vẫn nói rằng như thế là chưa đủ: “Chúng tôi cần nhiều hơn thế.” Câu này cho thấy thông điệp chính của ông – sản xuất cần quay về nước Mỹ nhiều hơn nữa.


Một số chuyên gia nhận định rõ: Trump muốn tạo sức ép để các nhà sản xuất lớn – đặc biệt là trong lĩnh vực bán dẫn – phải “hồi hương”. Dùng trường hợp của TSMC để làm gương là cách ông cảnh báo những công ty khác.

TSMC rồi đến ai nữa?​

Nếu Trump quay lại Nhà Trắng và tiếp tục chính sách cứng rắn, ai sẽ là mục tiêu tiếp theo sau TSMC? Có thể là bất kỳ công ty bán dẫn lớn nào đang sản xuất ngoài nước Mỹ.


Nhà phân tích nổi tiếng Ming-Chi Kuo nhận định: thuế quan sẽ tiếp tục là công cụ chính nếu Trump trúng cử. Lĩnh vực bán dẫn sẽ nằm trong nhóm ưu tiên bị siết chặt nhất.


Ông Kuo lấy Apple làm ví dụ. Dù Apple đã chi hàng trăm tỷ USD đầu tư vào Mỹ và chuyển một phần sản xuất sang Ấn Độ, họ vẫn không tránh được việc bị đánh thuế. Do ảnh hưởng từ thuế quan, cổ phiếu Apple đã giảm mạnh và giá trị thị trường “bốc hơi” hàng trăm tỷ USD chỉ trong vài ngày.


Ông đặt câu hỏi: Nếu Apple còn không tránh khỏi thuế quan, thì các công ty bán dẫn khác – đầu tư ít hơn, quan hệ chính trị yếu hơn – sẽ ra sao?

TSMC có bị ảnh hưởng trực tiếp?​

Một số người thắc mắc liệu thuế quan có gây thiệt hại cho TSMC không. Trên thực tế, không nhiều. Doanh thu từ xuất khẩu chip của TSMC sang Mỹ khá nhỏ – chỉ chiếm khoảng 1,1% tổng doanh thu hàng năm. Kể cả khi bị đánh thuế 100%, tổn thất chỉ vào khoảng 2 tỷ USD – không quá lớn so với quy mô của họ.


Tuy vậy, chính những công ty mua chip của TSMC – như Apple, Nvidia, AMD – mới là bên bị ảnh hưởng mạnh. Vì các hãng này sẽ phải chịu chi phí thuế quan khi nhập sản phẩm về Mỹ. Mà trong chuỗi cung ứng, Apple là người đứng ra mua chip, thuê Foxconn lắp ráp, rồi đưa hàng trở lại thị trường Mỹ – nên Apple sẽ phải chịu phần lớn gánh nặng thuế.


Một số hãng đã bắt đầu phản ứng. Apple, chẳng hạn, tăng cường sản xuất tại Ấn Độ và dùng máy bay vận chuyển hàng sang Mỹ để tránh chậm trễ. Nhưng dù làm gì thì chi phí cũng đội lên đáng kể.

Thuế quan không làm TSMC thiệt hại nhiều, nhưng lại gây áp lực lớn lên các công ty Mỹ như Apple, Nvidia, AMD – những bên dựa vào TSMC trong chuỗi cung ứng. Để đối phó, họ buộc phải tính chuyện chuyển sản xuất về Mỹ – đúng như mục tiêu của Trump.


TSMC chỉ là cái tên đầu tiên được nêu ra. Thông điệp thực sự của Trump là: nếu không chịu “về nước”, các công ty sản xuất khác cũng sẽ bị “đánh thuế”, thậm chí còn nặng hơn. Đây chính là cách ông “gõ núi dọa hổ” – mà “hổ” không ai khác chính là những ông lớn trong ngành công nghệ toàn cầu.