Trái Đất đang thay đổi: Bí ẩn đằng sau sự mở rộng và thu hẹp của các đại dương

[Bùi Minh Nhật]

Mọi thứ xung quanh chúng ta luôn thay đổi, ngay cả kích thước của các đại dương. Trong khi Đại Tây Dương ngày càng mở rộng, Thái Bình Dương lại dần thu hẹp. Nguyên nhân của hiện tượng này đến từ sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo.

Kiến tạo mảng và sự thay đổi kích thước đại dương​

Thạch quyển – lớp vỏ ngoài của Trái Đất – được chia thành nhiều mảng lớn nhỏ, di chuyển nhờ dòng đối lưu trong lớp phủ. Quá trình này tạo ra ba loại ranh giới mảng: phân kỳ (tách giãn), hội tụ (hút chìm) và chuyển dạng (trượt ngang). Chính ranh giới phân kỳ và hội tụ đã khiến Đại Tây Dương mở rộng và Thái Bình Dương thu hẹp.

Đại Tây Dương đang mở rộng do sự hình thành lớp vỏ mới tại dãy núi giữa Đại Tây Dương, nơi mảng Bắc Mỹ và mảng Á-Âu tách ra. Magma từ lớp phủ trào lên, làm gia tăng diện tích đáy biển. Quá trình này tương tự như một băng chuyền không ngừng tạo ra lớp vỏ mới.

Ngược lại, Thái Bình Dương thu hẹp vì mảng Thái Bình Dương liên tục bị đẩy xuống dưới các mảng lục địa khác trong quá trình hút chìm. Khi mảng này đi sâu vào lớp phủ, đại dương phía trên cũng dần biến mất. Hiện tượng này có thể ví như việc loại bỏ từng mảnh ghép trong một trò chơi xếp hình, khiến tổng thể nhỏ dần.

Trái Đất luôn thay đổi​

Sự chuyển động của các mảng kiến tạo diễn ra liên tục, định hình lại bề mặt hành tinh qua hàng triệu năm. Nhìn vào bản đồ thế giới hôm nay, chúng ta chỉ đang chứng kiến một khoảnh khắc trong hành trình biến đổi không ngừng của Trái Đất. Các đại dương không chỉ là khối nước khổng lồ mà còn là kết quả của những quá trình địa chất sâu xa, tạo nên một bức tranh hành tinh đầy sống động.