Trái Đất có phải là hình cầu hoàn hảo hay không?

[VNR Content]

Tất cả các hành tinh trong vũ trụ đều có xu hướng trở thành hình cầu vì lực hấp dẫn. Chúng được tạo ra từ việc các khối vật chất gặp nhau và dần dần hình thành thành thể lớn hơn. Khi khối lượng của hành tinh tăng lên, sức hút hấp dẫn của nó cũng tăng theo, tác động lớn hơn đến nhiều vật chất khác, theo như IFL Science. "Lực hút hấp dẫn của một vật thể sẽ luôn hướng về trung tâm khối lượng. Vật thể càng lớn, khối lượng càng lớn và sức hút hấp dẫn càng mạnh", giáo sư vật lý thiên văn Jonti Horner tường thuật. "Nhưng vấn đề ở đây là lực hút hấp dẫn thực sự rất yếu. Một vật thể cần phải cực kỳ lớn trước khi có thể tạo ra một lực hút hấp dẫn đủ mạnh để vượt qua sức cản của vật chất tạo nên nó. Những vật thể rắn nhỏ hơn (có đường kính vài mét hoặc vài kilômét) có lực hút hấp dẫn quá nhẹ để có thể biến chúng thành hình cầu". Đó chính là lý do vì sao các thiên thể và hành tinh nhỏ thường không có hình dạng đồng đều, ví dụ như sao chổi 67P có hình giống con vịt cao su.

Trái Đất không phải hình cầu hoàn hảo Lực hút hấp dẫn không đủ mạnh để biến Trái Đất thành một hình cầu hoàn hảo, và cũng không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến hình dạng của hành tinh. Năm 1671, nhà thiên văn học Jean Richter đi từ Paris, Pháp đến Cayenne, Guiana ở Nam Mỹ. Ông mang theo một chiếc đồng hồ quả lắc. Tại Paris, chiếc đồng hồ chạy đều đặn, nhưng khi ở Cayenne, nó chậm lại 2,5 phút mỗi ngày. Điều này không quá lớn, chỉ cần điều chỉnh lại chiếc đồng hồ để nó chạy đúng. Tuy nhiên, khi Richter quay trở lại Paris, ông phát hiện chiếc đồng hồ chạy nhanh hơn 2,5 phút mỗi ngày. Tương tự, dù khi bạn bật nhảy ở Brazil và Canada cảm giác có vẻ tương đồng, thực tế, tốc độ rơi của bạn ở hai địa điểm đó không giống nhau. Sau khi nghe câu chuyện về chiếc đồng hồ của Richter, nhà toán học Christiaan Huygens nhận ra đó là bằng chứng thực nghiệm cho việc Trái Đất đang xoay tròn. Sự thay đổi trong tốc độ của chiếc đồng hồ không phải do bất kỳ sự lỗi lạ lùng nào, mà là do hình dạng của Trái Đất. Sau này, Newton sử dụng dữ liệu từ một chiếc đồng hồ quả lắc tương tự và sự phình ra ở xích đạo của sao Mộc để chứng minh rằng Trái Đất phình ra ở xích đạo do lực ly tâm. Gần xích đạo, lực hút hấp dẫn tác động ít hơn so với ở gần cực, vì bạn cách xa điểm phình ra của Trái Đất. Lực ly tâm càng mạnh, điều này khiến phần phình ra càng dễ nhận thấy. Hành tinh Haumea, một hành tinh lớn đến từ vùng Diêm Vương, có hình dạng giống như quả trứng vì tốc độ quay nhanh của nó. Mặc dù không hoàn toàn giống với quả trứng, đường kính xích đạo của Trái Đất dài hơn 43 km so với khoảng cách từ cực này tới cực khác.