Thất bại thứ ba liên tiếp: Google đối mặt tương lai bất định sau phán quyết chống độc quyền từ tòa án Mỹ

[Khánh Vân]

Một thẩm phán liên bang tại Virginia vào ngày 17/4 đã ra phán quyết mang tính bước ngoặt, kết luận rằng Google đã vi phạm luật chống độc quyền của Mỹ thông qua các hoạt động thống trị thị trường công nghệ quảng cáo trực tuyến (ad tech). Phán quyết đứng về phía Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) và 8 tiểu bang đồng kiện, đánh dấu chiến thắng lớn thứ hai của chính phủ Mỹ trước Google chỉ trong vòng chưa đầy một năm, và là thất bại pháp lý chống độc quyền lớn thứ ba của công ty này kể từ cuối năm 2023 (bao gồm cả phán quyết của bồi thẩm đoàn về cửa hàng ứng dụng Google Play).

Google độc quyền thị trường Ad Tech như thế nào?

Trong phán quyết dài 115 trang, Thẩm phán Leonie Brinkema của Tòa án Quận phía Đông Virginia tập trung vào mảng kinh doanh công nghệ quảng cáo trị giá khoảng 31 tỷ USD của Google – hệ thống phức tạp kết nối các nhà xuất bản (website có không gian quảng cáo) với các nhà quảng cáo muốn hiển thị thông điệp của họ.

Thẩm phán Brinkema đồng tình với lập luận cốt lõi của DOJ rằng Google đã xây dựng và duy trì "quyền lực độc quyền" bất hợp pháp trên hai thị trường quan trọng: thị trường máy chủ quảng cáo cho nhà xuất bản (công cụ DFP - DoubleClick for Publishers, nay là Google Ad Manager) và thị trường sàn giao dịch quảng cáo (AdX). Bà kết luận rằng Google đã ràng buộc hai dịch vụ này với nhau một cách bất hợp pháp để củng cố vị thế thống trị của mình.

"Các hoạt động của Google đã tước đi khả năng cạnh tranh của các đối thủ," Thẩm phán Brinkema viết, đồng thời nhấn mạnh chúng "gây tổn hại đáng kể đến khách hàng là nhà xuất bản của Google, quy trình cạnh tranh và cuối cùng là người tiêu dùng thông tin trên web mở".

Nguy cơ thoái vốn và phản ứng của Google

Phán quyết này mở đường cho một giai đoạn tiếp theo của vụ kiện: xác định biện pháp khắc phục. DOJ đã kêu gọi "giải thể" bộ phận kinh doanh ad tech của Google trong đơn kiện ban đầu. Giờ đây, với phán quyết về trách nhiệm pháp lý, viễn cảnh Google bị buộc phải thoái vốn (bán đi) một phần hoặc toàn bộ mảng kinh doanh quảng cáo trực tuyến trở nên hiện hữu hơn bao giờ hết, dù thời gian cho phiên tòa này chưa được ấn định.
Tuy nhiên, Google không hoàn toàn thất bại. Thẩm phán Brinkema cũng bác bỏ một số khiếu nại khác của DOJ, bao gồm cáo buộc liên quan đến các công cụ phía nhà quảng cáo và tính chất chống độc quyền của thương vụ mua lại DoubleClick trước đây.

Phó chủ tịch phụ trách pháp lý của Google, Lee-Anne Mulholland, tuyên bố: "Chúng tôi đã thắng một nửa trong vụ kiện này và sẽ kháng cáo nửa còn lại". Bà cho rằng tòa án đã công nhận các công cụ cho nhà quảng cáo và các thương vụ mua lại không gây hại, đồng thời không đồng ý với kết luận về công cụ cho nhà xuất bản, khẳng định khách hàng chọn Google vì công nghệ hiệu quả và giá cả phải chăng.

Áp lực pháp lý ngày càng tăng

Phán quyết về ad tech đến chỉ vài tháng sau khi Google bị một tòa án khác ở Washington D.C. kết luận độc quyền thị trường tìm kiếm trực tuyến (tháng 8/2024). Phiên tòa xác định biện pháp khắc phục cho vụ kiện tìm kiếm đó sẽ bắt đầu vào tuần tới, nơi Google đối mặt với yêu cầu bán trình duyệt Chrome.

Loạt thất bại pháp lý liên tiếp này cho thấy áp lực chống độc quyền nhắm vào Google và các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech) khác như Meta, Amazon, Apple đang ngày càng gia tăng dưới sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan quản lý Mỹ. Các chuyên gia nhận định phán quyết mới nhất là một "bước ngoặt", "chiến thắng rõ ràng cho người dân Mỹ" và cho thấy tòa án Mỹ sẵn sàng áp dụng các "biện pháp khắc phục mang tính cấu trúc mạnh mẽ", có thể tạo tiền lệ ảnh hưởng đến toàn ngành công nghệ. Dù quá trình kháng cáo có thể kéo dài nhiều năm, tương lai của "cỗ máy in tiền" quảng cáo Google đang đối mặt với sự bất định lớn nhất từ trước đến nay.