Bản đồ Madaba Mosaic được xem là một trong những kiệt tác địa lý nổi tiếng nhất của vùng Cận Đông cổ đại. Được cho là được xây dựng vào thời kỳ trị vì của Hoàng đế Justinian (từ năm 527 đến 565 sau Công nguyên), tác phẩm nghệ thuật này là bản đồ lâu đời nhất còn sót lại của các vùng đất thánh ở Jordan. Hiện bản đồ đang nằm tại Madaba, Jordan và mô tả tổng cộng 157 địa điểm, trong đó nhiều nơi vẫn chưa được phát hiện.
Một trong những thành phố bị mất mà bản đồ này nhắc đến là Tharais, có lịch sử từ thời Đế chế Byzantine. Gần đây, các nhà nghiên cứu có thể đã tìm thấy địa điểm này. Bắt đầu từ năm 2021, một nhóm nghiên cứu do Musallam R. al-Rawahneh, một giáo sư trợ giảng về khảo cổ học và nghiên cứu vùng Cận Đông cổ đại tại Đại học Mutah, dẫn đầu đã bắt tay vào tìm kiếm Tharais. Dự án khảo sát hiện trường kéo dài đến năm 2024, và nhóm nghiên cứu vừa công bố kết quả của họ trên tạp chí Gephyra.
Việc tìm kiếm một thành phố bị mất không phải là điều dễ dàng, và nhóm nghiên cứu đã phải sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để truy tìm Tharais. Họ bắt đầu bằng cách tham khảo bản đồ Madaba Mosaic cũng như các bản đồ hiện đại hơn. Sau đó, họ tiến hành khảo sát thực địa gần một thành phố hiện đại mang tên El-’Iraq, nằm ở phía đông nam của Biển Chết. Tại đây, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra những di tích của sàn gạch mosaic, đồ thủy tinh và các công cụ khác - tất cả đều là bằng chứng thuyết phục cho thấy đây từng là nơi Tharais phát triển thịnh vượng.
Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu đã khai quật được những cấu trúc giống như một nhà thờ basilica Byzantine - một tòa nhà có hình chữ nhật với một khoảng không gian mở ở giữa. Cùng với sự hợp tác từ các tổ chức khác từ Tây Ban Nha và Pháp, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra những bảng chữ khắc bằng tiếng Hy Lạp và Latin. Những bảng khắc này gợi ý sự tồn tại của một cộng đồng Kitô giáo trong khu vực, phù hợp với bản sắc tôn giáo của địa điểm này. Họ cũng tìm thấy một cánh cửa phù hợp với kiến trúc của các nhà thờ Byzantine, càng củng cố hơn cho lịch sử của địa điểm này.
Tóm lại, mọi dấu hiệu đều cho thấy rằng Tharais không chỉ là một làng nông nghiệp mà còn là một địa điểm linh thiêng và trạm nghỉ thương mại. Al-Rawahneh cho biết: “Sự nổi bật của Tharais trên Bản đồ Madaba và việc phát hiện cấu trúc nhà thờ basilica gợi ý rằng địa điểm này không chỉ có giá trị nông nghiệp mà còn mang ý nghĩa tôn giáo”. Theo nhóm nghiên cứu, sự hiện diện của tôn giáo không làm yếu đi nền kinh tế của thành phố. Những thiết bị như máy ép dầu olive, cối xay gió và thiết bị nghiền nho cho thấy Tharais có khả năng tự cung tự cấp.
Có lẽ những chỉ dấu xác thực nhất về danh tính thật sự của Tharais đến từ sự tương đồng giữa các cấu trúc được phát hiện và hình ảnh trên Bản đồ Madaba. Sự sắp xếp của các cổng, tàn tích và thậm chí cả tháp đều khớp với cách mô tả của bản đồ về thành phố đã mất này. Về tương lai của Tharais, nhóm nghiên cứu bày tỏ nguyện vọng bảo tồn khu vực này trước sự đô thị hóa nhanh chóng của El-’Iraq. Al-Rawahneh khẳng định: “Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là khám phá Tharais mà còn là bảo vệ di sản văn hóa phong phú của Jordan.”
Nguồn tham khảo: https://www.popularmechanics.com/science/archaeology/a64978262/tharais-byzantine-lost-city/
Một trong những thành phố bị mất mà bản đồ này nhắc đến là Tharais, có lịch sử từ thời Đế chế Byzantine. Gần đây, các nhà nghiên cứu có thể đã tìm thấy địa điểm này. Bắt đầu từ năm 2021, một nhóm nghiên cứu do Musallam R. al-Rawahneh, một giáo sư trợ giảng về khảo cổ học và nghiên cứu vùng Cận Đông cổ đại tại Đại học Mutah, dẫn đầu đã bắt tay vào tìm kiếm Tharais. Dự án khảo sát hiện trường kéo dài đến năm 2024, và nhóm nghiên cứu vừa công bố kết quả của họ trên tạp chí Gephyra.
Việc tìm kiếm một thành phố bị mất không phải là điều dễ dàng, và nhóm nghiên cứu đã phải sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để truy tìm Tharais. Họ bắt đầu bằng cách tham khảo bản đồ Madaba Mosaic cũng như các bản đồ hiện đại hơn. Sau đó, họ tiến hành khảo sát thực địa gần một thành phố hiện đại mang tên El-’Iraq, nằm ở phía đông nam của Biển Chết. Tại đây, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra những di tích của sàn gạch mosaic, đồ thủy tinh và các công cụ khác - tất cả đều là bằng chứng thuyết phục cho thấy đây từng là nơi Tharais phát triển thịnh vượng.
Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu đã khai quật được những cấu trúc giống như một nhà thờ basilica Byzantine - một tòa nhà có hình chữ nhật với một khoảng không gian mở ở giữa. Cùng với sự hợp tác từ các tổ chức khác từ Tây Ban Nha và Pháp, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra những bảng chữ khắc bằng tiếng Hy Lạp và Latin. Những bảng khắc này gợi ý sự tồn tại của một cộng đồng Kitô giáo trong khu vực, phù hợp với bản sắc tôn giáo của địa điểm này. Họ cũng tìm thấy một cánh cửa phù hợp với kiến trúc của các nhà thờ Byzantine, càng củng cố hơn cho lịch sử của địa điểm này.
Tóm lại, mọi dấu hiệu đều cho thấy rằng Tharais không chỉ là một làng nông nghiệp mà còn là một địa điểm linh thiêng và trạm nghỉ thương mại. Al-Rawahneh cho biết: “Sự nổi bật của Tharais trên Bản đồ Madaba và việc phát hiện cấu trúc nhà thờ basilica gợi ý rằng địa điểm này không chỉ có giá trị nông nghiệp mà còn mang ý nghĩa tôn giáo”. Theo nhóm nghiên cứu, sự hiện diện của tôn giáo không làm yếu đi nền kinh tế của thành phố. Những thiết bị như máy ép dầu olive, cối xay gió và thiết bị nghiền nho cho thấy Tharais có khả năng tự cung tự cấp.
Có lẽ những chỉ dấu xác thực nhất về danh tính thật sự của Tharais đến từ sự tương đồng giữa các cấu trúc được phát hiện và hình ảnh trên Bản đồ Madaba. Sự sắp xếp của các cổng, tàn tích và thậm chí cả tháp đều khớp với cách mô tả của bản đồ về thành phố đã mất này. Về tương lai của Tharais, nhóm nghiên cứu bày tỏ nguyện vọng bảo tồn khu vực này trước sự đô thị hóa nhanh chóng của El-’Iraq. Al-Rawahneh khẳng định: “Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là khám phá Tharais mà còn là bảo vệ di sản văn hóa phong phú của Jordan.”
Nguồn tham khảo: https://www.popularmechanics.com/science/archaeology/a64978262/tharais-byzantine-lost-city/
