Nếu nói Tào Tháo là người biết trọng dụng nhân tài, thì vì sao Tào Tháo không chiêu mộ Khổng Minh?

[Hoàng Nam]

Trong Tam Quốc, Tào Tháo là một nhân vật cực kỳ phức tạp, nói gian hùng cũng đúng, mà anh hùng có lẽ cũng được chấp nhận ở góc độ nào đó. Ông ta giết người không ghê tay, nhưng cũng rất biết trọng dụng nhân tài. Đơn cử như việc dùng mọi biệt đãi để thu phục Quan Vũ mà không được, đành phải cho Quan Vũ đi.
Thế thì câu hỏi rất nhiều người thắc mắc là vì sao Tào Tháo không chiêu mộ Khổng Minh? Đương nhiên là Tào Tháo biết Khổng Minh tài trí như thế nào rồi.

Sau này, có một số lý do giải thích cho câu hỏi này.
Đầu tiên là lúc Gia Cát Lượng còn chưa xuất sơn, địa phận Kinh Châu đều dưới sự kiểm soát của Lưu Biểu, còn Tào Tháo đang ở phía bắc tập trung vào cuộc chiến với Viên Thiệu.
Vì thế cho dù lúc đó có hay tin xuất hiện một nhân tài như thế thì Tào Tháo cũng chưa chắc được Lưu Biểu cho phép tùy ý ra vào Kinh Châu để có thể tìm gặp Gia Cát Lượng và lúc đó Tào Tháo hoàn toàn không có thời gian để đến Kinh Châu.
Cứ cho là ban đầu là như thế, bản thân Tào Tháo lúc đầu cũng chưa rõ tài năng của Khổng Minh như thế nào, nên có thể hiểu được. Nhưng sau này, khi danh tiếng Khổng Minh đã lừng lẫy khắp thiên hạ, sao Tào Tháo không để mắt tới?
Ấy là vì Tào Tháo dù rất mến mộ nhân tài nhưng lại thích các nhân tài chủ động tìm đến. Tiếp theo là do tính cách của Tào Tháo. Ông ta quá đa nghi, vì thế một Gia Cát Lượng có tiếng trung thành với Lưu Bị, nên liệu Tào Tháo có tin Lượng? Tào Tháo có danh ngôn để đời "thà phụ người thiên hạ chứ không để người thiên hạ phụ ta".

Gia Cát Lượng
Lý do nữa là mưu sĩ phò tá Tào Tháo lúc đó quả thực không ít, họ đều là nhân sĩ có trí tuệ không hề thua kém Gia Cát Lượng. Có thể kể ra 5 vị mưu sĩ phò tá Tào Tháo lúc đó gồm Quách Gia, Tuân Úc, Trình Dục, Tuân Du, Cổ Hử. Những người đều góp rất nhiều công sức trong công cuộc thống nhất phương bắc của Tào Tháo.
Mặc dù có thể Tào Tháo rất muốn có được Gia Cát Lượng nhưng ông không nhất thiết phải đích thân đi mời, bởi vì những thành tựu đạt được lúc đó khiến Tào Tháo tin rằng những vị mưu sĩ bên cạnh vẫn quá đủ để giúp ông hoàn thành đại nghiệp.
Chính vì như vậy mà Tào Tháo không cần giành Gia Cát Lượng khỏi tay Lưu Bị. Lực lượng của Tào Tháo lúc đó rất lớn mạnh, xung quanh cũng còn rất nhiều quân sư trí lược tài năng đủ sức giúp ông dành lấy thiên hạ, một Gia Cát Lượng lúc đó không khiến Tào Tháo phải lo sợ bận tâm.
Điều này cũng được nhiều người dự đoán từ trước. Trong lúc cầu kiến Gia Cát Lượng, chính Lưu Bị đã được Thôi Châu Bính ngầm dự đoán về thất bại của Khổng Minh. Đến lúc Gia Cát Lượng cùng Lưu Bị xuống núi, Thủy Kính tiên sinh cũng đã nói rằng: "Ngọa Long gặp đúng chủ chỉ tiếc không gặp thời".