Gặp gỡ Marguerite, con gái lớn của Henri Matisse - một trong những người mẫu có ảnh hưởng nhất đối với ông. Triển lãm tại Musée d’Art Moderne ở Paris khám phá ảnh hưởng không thể phai mờ của Marguerite đối với sự phát triển phong cách hội họa của cha mình.
“Bức tranh này muốn đưa con đi đâu đó khác,” Matisse một lần đã nói với Marguerite Duthuit-Matisse khi cô đang làm mẫu cho ông. “Con có cảm thấy sẵn sàng không?” Đối với Matisse, một nghệ sĩ luôn thử nghiệm qua nhiều phong cách, đây là một cảm xúc quen thuộc. Nhưng Marguerite lại là một trong số ít điểm tựa vững vàng của ông, người đã làm mẫu cho hàng trăm tác phẩm, lúc nào cũng sẵn sàng đi theo hướng mà nghệ thuật yêu cầu.
“Matisse và Marguerite: Qua con mắt của cha cô ấy,” là tên của một triển lãm đang diễn ra tại Musée d’Art Moderne ở Paris, quy tụ hơn 110 tác phẩm - bao gồm tranh, in, bản vẽ và điêu khắc - trong đó Matisse đã tìm thấy nguồn cảm hứng từ con gái mình. Mặc dù nhiều tác phẩm, đặc biệt là các bản vẽ, chưa bao giờ xuất hiện trong các triển lãm của Matisse, nhưng ban tổ chức ban đầu lo ngại rằng một triển lãm chỉ tập trung vào chân dung của một người sẽ trở nên nhàm chán.
“Tuy nhiên, thực tế là Matisse luôn tự làm mới mình,” Charlotte Barat-Mabille, người phụ trách triển lãm cho biết. Dù người mẫu không thay đổi, nhưng các tác phẩm lại chuyển mình qua nhiều phong cách khác nhau. “Điều này thật phong phú, đa dạng và sống động,” cô nói thêm.
/https://tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer_public/6b/13/6b139ff7-202b-4977-ae51-082dea71a6a3/marguerite_au_chat_noir_par_henri_matisse.jpg)
Marguerite sinh năm 1894, là con gái của Matisse, khi đó vẫn là một sinh viên nghệ thuật chưa nổi tiếng, và Caroline Joblaud, một trong những người mẫu của ông. Matisse và Joblaud không bao giờ kết hôn, nhưng ông đã chính thức công nhận Marguerite khi cô mới 3 tuổi. Sau khi cưới Amélie Parayre vào năm 1898, họ đã đưa Marguerite vào gia đình, bên cạnh hai con trai Jean và Pierre.
“Tôi rất yêu Matisse và công việc của ông,” Barat-Mabille nói. “Nhưng điều khiến bạn càng yêu ông hơn là khám phá ông như một người cha, trong một gia đình thực sự hiện đại cho thời đó.”
/https://tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer_public/0e/31/0e31f7fd-b731-4d55-b6a0-241150370b78/henri_matisse_1906-07_portrait_de_marguerite_oil_on_canvas_65_x_54_cm_musee_picasso_pari.jpg)
Marguerite bắt đầu làm mẫu từ rất sớm. Vì thường xuyên ốm vặt trong thời thơ ấu, cô không thể đi học đều đặn. Thay vào đó, cô thường dành thời gian trong xưởng vẽ của cha. Trong cô con gái nhỏ của mình, Matisse đã tìm thấy “một người mẫu kiên nhẫn, tốt bụng, luôn sẵn sàng cho những cuộc phiêu lưu hình thức táo bạo nhất,” như một tuyên bố của Musée d’Art Moderne đã ghi nhận.
Hãy cùng xem Interior With a Young Girl (Cô gái đọc sách), bức tranh Matisse vẽ trong khoảng thời gian 1905 – 1906. Đề tài thật đơn giản: Marguerite cúi xuống một quyển sách trên bàn. Nhưng nét cọ của Matisse đã mang đến một sự mô tả sống động đáng kể cho một cảnh tượng yên tĩnh như vậy, với những màu sắc rực rỡ đặc trưng của phong cách Fauvism. Trong bức tranh Marguerite Reading (1906), Matisse biến đổi tình huống gần như tương tự - Marguerite đọc sách tại bàn - thành một chân dung hoàn toàn khác của con gái mình. Những màu sắc hoang dã của Fauvism đã dần nhạt đi thành những sắc xanh nhạt, trắng mờ và đỏ từ chiếc váy và ruy băng trên tóc của Marguerite.
/https://tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer_public/71/b1/71b1cf45-d685-43fa-b1d8-b29f6847985a/marguerite_lisant_par_henri_matisse.jpg)
Chỉ bốn năm sau, Matisse đã vẽ một bức chân dung nổi bật khác của con gái, Marguerite With a Black Cat. Cô ngồi thẳng trên một chiếc ghế vàng với nền phía sau nhiều màu xanh và hồng như kẹo, chia đôi bức tranh. Khác với những bức chân dung thời thơ ấu, Marguerite không cúi đầu xuống một quyển sách. Thay vào đó, cô nhìn thẳng vào người họa sĩ và người xem.
Matisse chưa bao giờ muốn bán bức tranh này. “Giống như nhiều nghệ sĩ, Matisse rất nhận thức về tầm quan trọng của một số bức tranh; ông biết đó là một trong những chân dung đẹp nhất mà ông từng tạo ra và cũng là một trong những tác phẩm táo bạo nhất,” Isabelle Monod-Fontaine, người đồng tổ chức triển lãm chia sẻ.
/https://tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer_public/3a/f1/3af12458-f5b8-4779-89a8-682d11f6dc54/tete_blanche_et_rose_par_henri_matisse.jpg)
Sự ngần ngại của ông có thể cũng mang tính cá nhân. Bởi lẽ, những bức chân dung này không chỉ thể hiện sự phát triển nghệ thuật của Matisse mà còn phác thảo cuộc sống của con gái ông. Trong Marguerite With a Black Cat, như nhiều bức chân dung khác, có một thứ gì đó - trong trường hợp này là cổ áo cao - che kín cổ cô. Cô đang che đi một vết sẹo từ ca phẫu thuật khí quản đầu tiên, thực hiện sau khi cô bị ốm với bệnh bạch hầu ở tuổi 7.
Trong khi đó, Matisse đã vẽ White and Pink Head (1914-15) trong khoảng thời gian ông gần gũi với trường phái Cubism. Tác phẩm này thể hiện rằng cả cha và con gái không hề ngừng tiến hóa trong mối quan hệ họa sĩ - người mẫu. Cô đã đồng hành cùng ông trong cuộc phiêu lưu mới về phong cách trong những năm tháng tăm tối của Thế chiến I, và dường như cô đã thách thức ông thử nghiệm với những ý nghĩa và hình thức mới.
Sau khi Marguerite kết hôn với nhà phê bình nghệ thuật Georges Duthuit vào năm 1923, cô ít khi xuất hiện trong tranh của cha mình. Cô bắt đầu dạo chơi với hội họa và khởi nghiệp trong ngành thiết kế thời trang, tìm kiếm con đường riêng trong thế giới nghệ thuật. Tại một triển lãm vào năm 1926, một nhà phê bình đã ca ngợi công việc của cô vì “những hướng đi mạnh mẽ và cá nhân cho phép cô gánh vác được gánh nặng di sản lớn nhất,” theo tài liệu triển lãm.
Một số bức tranh cuối cùng mà Matisse vẽ về người con gái yêu quý của mình đến từ năm 1945. Trong Thế chiến II, Marguerite đã gia nhập lực lượng kháng chiến Pháp và bị giam cầm và tra tấn bởi Gestapo. Trong khi đang trên đường đến một nhà tù ở Đức, cô đã trốn thoát và đoàn tụ với cha mình tại ngôi làng nhỏ ở Vence, Pháp. Bị choáng ngợp bởi câu chuyện của cô, Matisse đã vẽ hai bức chân dung bằng than chì của Marguerite. Chúng thật đơn giản và đầy cảm xúc - chỉ bằng vài nét vẽ đã truyền tải tất cả những gì cô cần chia sẻ.
Matisse qua đời chín năm sau đó, có Marguerite bên cạnh. Cô dành phần còn lại của cuộc đời mình để quảng bá di sản của ông, đóng vai trò quan trọng trong các triển lãm, catalog và doanh thu. Khi tác phẩm của Matisse bước vào công chúng năm nay, trang trí cho nhiều vỏ điện thoại và khăn choàng hơn bao giờ hết, Marguerite, người đã qua đời vào năm 1982, có một di sản yên lặng hơn. Nhưng triển lãm cho thấy rằng cô là một phần thiết yếu để hiểu về nghệ thuật của ông.
“Xa hơn khỏi việc chỉ đơn thuần để được vẽ hay vẽ, Marguerite đã phản chiếu một kiểu gương về Matisse,” tài liệu triển lãm cho biết. “Người nghệ sĩ đã nhận ra chính mình trong cô, cũng như ông đã đối mặt với một sự khác biệt không thể thay đổi và thú vị, nhìn vào con gái với cùng một sự chú ý và nghiêm túc như ông đã áp dụng đối với bản thân.”
“Matisse và Marguerite: Qua con mắt của cha cô ấy” sẽ diễn ra tại Musée d’Art Moderne ở Paris đến ngày 24 tháng 8 năm 2025.
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...one-of-his-most-influential-models-180986684/
“Bức tranh này muốn đưa con đi đâu đó khác,” Matisse một lần đã nói với Marguerite Duthuit-Matisse khi cô đang làm mẫu cho ông. “Con có cảm thấy sẵn sàng không?” Đối với Matisse, một nghệ sĩ luôn thử nghiệm qua nhiều phong cách, đây là một cảm xúc quen thuộc. Nhưng Marguerite lại là một trong số ít điểm tựa vững vàng của ông, người đã làm mẫu cho hàng trăm tác phẩm, lúc nào cũng sẵn sàng đi theo hướng mà nghệ thuật yêu cầu.
“Matisse và Marguerite: Qua con mắt của cha cô ấy,” là tên của một triển lãm đang diễn ra tại Musée d’Art Moderne ở Paris, quy tụ hơn 110 tác phẩm - bao gồm tranh, in, bản vẽ và điêu khắc - trong đó Matisse đã tìm thấy nguồn cảm hứng từ con gái mình. Mặc dù nhiều tác phẩm, đặc biệt là các bản vẽ, chưa bao giờ xuất hiện trong các triển lãm của Matisse, nhưng ban tổ chức ban đầu lo ngại rằng một triển lãm chỉ tập trung vào chân dung của một người sẽ trở nên nhàm chán.
“Tuy nhiên, thực tế là Matisse luôn tự làm mới mình,” Charlotte Barat-Mabille, người phụ trách triển lãm cho biết. Dù người mẫu không thay đổi, nhưng các tác phẩm lại chuyển mình qua nhiều phong cách khác nhau. “Điều này thật phong phú, đa dạng và sống động,” cô nói thêm.
Marguerite sinh năm 1894, là con gái của Matisse, khi đó vẫn là một sinh viên nghệ thuật chưa nổi tiếng, và Caroline Joblaud, một trong những người mẫu của ông. Matisse và Joblaud không bao giờ kết hôn, nhưng ông đã chính thức công nhận Marguerite khi cô mới 3 tuổi. Sau khi cưới Amélie Parayre vào năm 1898, họ đã đưa Marguerite vào gia đình, bên cạnh hai con trai Jean và Pierre.
“Tôi rất yêu Matisse và công việc của ông,” Barat-Mabille nói. “Nhưng điều khiến bạn càng yêu ông hơn là khám phá ông như một người cha, trong một gia đình thực sự hiện đại cho thời đó.”
Marguerite bắt đầu làm mẫu từ rất sớm. Vì thường xuyên ốm vặt trong thời thơ ấu, cô không thể đi học đều đặn. Thay vào đó, cô thường dành thời gian trong xưởng vẽ của cha. Trong cô con gái nhỏ của mình, Matisse đã tìm thấy “một người mẫu kiên nhẫn, tốt bụng, luôn sẵn sàng cho những cuộc phiêu lưu hình thức táo bạo nhất,” như một tuyên bố của Musée d’Art Moderne đã ghi nhận.
Hãy cùng xem Interior With a Young Girl (Cô gái đọc sách), bức tranh Matisse vẽ trong khoảng thời gian 1905 – 1906. Đề tài thật đơn giản: Marguerite cúi xuống một quyển sách trên bàn. Nhưng nét cọ của Matisse đã mang đến một sự mô tả sống động đáng kể cho một cảnh tượng yên tĩnh như vậy, với những màu sắc rực rỡ đặc trưng của phong cách Fauvism. Trong bức tranh Marguerite Reading (1906), Matisse biến đổi tình huống gần như tương tự - Marguerite đọc sách tại bàn - thành một chân dung hoàn toàn khác của con gái mình. Những màu sắc hoang dã của Fauvism đã dần nhạt đi thành những sắc xanh nhạt, trắng mờ và đỏ từ chiếc váy và ruy băng trên tóc của Marguerite.
Chỉ bốn năm sau, Matisse đã vẽ một bức chân dung nổi bật khác của con gái, Marguerite With a Black Cat. Cô ngồi thẳng trên một chiếc ghế vàng với nền phía sau nhiều màu xanh và hồng như kẹo, chia đôi bức tranh. Khác với những bức chân dung thời thơ ấu, Marguerite không cúi đầu xuống một quyển sách. Thay vào đó, cô nhìn thẳng vào người họa sĩ và người xem.
Matisse chưa bao giờ muốn bán bức tranh này. “Giống như nhiều nghệ sĩ, Matisse rất nhận thức về tầm quan trọng của một số bức tranh; ông biết đó là một trong những chân dung đẹp nhất mà ông từng tạo ra và cũng là một trong những tác phẩm táo bạo nhất,” Isabelle Monod-Fontaine, người đồng tổ chức triển lãm chia sẻ.
Sự ngần ngại của ông có thể cũng mang tính cá nhân. Bởi lẽ, những bức chân dung này không chỉ thể hiện sự phát triển nghệ thuật của Matisse mà còn phác thảo cuộc sống của con gái ông. Trong Marguerite With a Black Cat, như nhiều bức chân dung khác, có một thứ gì đó - trong trường hợp này là cổ áo cao - che kín cổ cô. Cô đang che đi một vết sẹo từ ca phẫu thuật khí quản đầu tiên, thực hiện sau khi cô bị ốm với bệnh bạch hầu ở tuổi 7.
Trong khi đó, Matisse đã vẽ White and Pink Head (1914-15) trong khoảng thời gian ông gần gũi với trường phái Cubism. Tác phẩm này thể hiện rằng cả cha và con gái không hề ngừng tiến hóa trong mối quan hệ họa sĩ - người mẫu. Cô đã đồng hành cùng ông trong cuộc phiêu lưu mới về phong cách trong những năm tháng tăm tối của Thế chiến I, và dường như cô đã thách thức ông thử nghiệm với những ý nghĩa và hình thức mới.
Sau khi Marguerite kết hôn với nhà phê bình nghệ thuật Georges Duthuit vào năm 1923, cô ít khi xuất hiện trong tranh của cha mình. Cô bắt đầu dạo chơi với hội họa và khởi nghiệp trong ngành thiết kế thời trang, tìm kiếm con đường riêng trong thế giới nghệ thuật. Tại một triển lãm vào năm 1926, một nhà phê bình đã ca ngợi công việc của cô vì “những hướng đi mạnh mẽ và cá nhân cho phép cô gánh vác được gánh nặng di sản lớn nhất,” theo tài liệu triển lãm.
Một số bức tranh cuối cùng mà Matisse vẽ về người con gái yêu quý của mình đến từ năm 1945. Trong Thế chiến II, Marguerite đã gia nhập lực lượng kháng chiến Pháp và bị giam cầm và tra tấn bởi Gestapo. Trong khi đang trên đường đến một nhà tù ở Đức, cô đã trốn thoát và đoàn tụ với cha mình tại ngôi làng nhỏ ở Vence, Pháp. Bị choáng ngợp bởi câu chuyện của cô, Matisse đã vẽ hai bức chân dung bằng than chì của Marguerite. Chúng thật đơn giản và đầy cảm xúc - chỉ bằng vài nét vẽ đã truyền tải tất cả những gì cô cần chia sẻ.
Matisse qua đời chín năm sau đó, có Marguerite bên cạnh. Cô dành phần còn lại của cuộc đời mình để quảng bá di sản của ông, đóng vai trò quan trọng trong các triển lãm, catalog và doanh thu. Khi tác phẩm của Matisse bước vào công chúng năm nay, trang trí cho nhiều vỏ điện thoại và khăn choàng hơn bao giờ hết, Marguerite, người đã qua đời vào năm 1982, có một di sản yên lặng hơn. Nhưng triển lãm cho thấy rằng cô là một phần thiết yếu để hiểu về nghệ thuật của ông.
“Xa hơn khỏi việc chỉ đơn thuần để được vẽ hay vẽ, Marguerite đã phản chiếu một kiểu gương về Matisse,” tài liệu triển lãm cho biết. “Người nghệ sĩ đã nhận ra chính mình trong cô, cũng như ông đã đối mặt với một sự khác biệt không thể thay đổi và thú vị, nhìn vào con gái với cùng một sự chú ý và nghiêm túc như ông đã áp dụng đối với bản thân.”
“Matisse và Marguerite: Qua con mắt của cha cô ấy” sẽ diễn ra tại Musée d’Art Moderne ở Paris đến ngày 24 tháng 8 năm 2025.
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...one-of-his-most-influential-models-180986684/
