Câu chuyện về hiệu ứng cánh bướm thường được minh họa bằng hình ảnh "một con bướm vỗ cánh ở Brazil có thể gây ra lốc xoáy ở Texas". Ít ai ngờ rằng, hiệu ứng này cũng được phản ánh rõ nét qua câu chuyện về ngành công nghiệp ô tô Mỹ và mức thuế mà chính phủ Đức áp đặt lên thịt gà vào những năm 1960.
Hoa Kỳ, với nguồn tài nguyên nông nghiệp dồi dào, luôn dư thừa sản lượng lương thực và thịt. Từ giữa thế kỷ 19, hình ảnh nông dân Mỹ dùng ngũ cốc để nuôi gia súc đã khiến nhiều người châu Âu - nơi người dân còn thiếu ăn - không khỏi ngỡ ngàng. Tuy nhiên, việc vận chuyển thực phẩm dễ hỏng như thịt qua Đại Tây Dương là bài toán nan giải thời bấy giờ.
Bước sang thế kỷ 20, công nghệ đông lạnh và bảo quản trên tàu ra đời đã thay đổi cục diện. Thịt bò, thịt gà Mỹ tràn vào châu Âu với giá thành rẻ, khiến nhiều nông dân châu Âu lao đao. Từ món ăn xa xỉ, thịt gà trở nên phổ biến trên bàn ăn của người Đức nhờ vào nguồn cung dồi dào từ Mỹ.
Lo ngại trước sự cạnh tranh khốc liệt từ nông sản Mỹ, nông dân châu Âu kêu gọi chính phủ bảo vệ quyền lợi. Pháp đi đầu trong việc áp thuế bổ sung đối với thịt gà nhập khẩu từ Mỹ, và Đức cũng nhanh chóng làm theo.
Không chấp nhận chịu thiệt, Mỹ đã nỗ lực đàm phán với Pháp và Đức nhưng không thành. Cuối cùng, Mỹ quyết định trả đũa bằng cách áp thuế bổ sung lên các mặt hàng chủ lực của hai quốc gia này. Rượu mạnh của Pháp và xe hơi, đặc biệt là dòng xe Beetle của Volkswagen - biểu tượng thời thượng lúc bấy giờ - trở thành mục tiêu.
Lợi dụng thời cơ Volkswagen chuẩn bị ra mắt phiên bản xe bán tải của Beetle, Tổng thống Mỹ Johnson đã ra lệnh áp thuế bổ sung 25% đối với tất cả xe bán tải nhập khẩu. Mức thuế này, dù không chỉ nhắm vào xe Đức, nhưng ai cũng hiểu rằng nó nhằm vào “thịt gà” của Đức. Người Mỹ thậm chí còn đặt tên cho nó là “thuế gà” để thể hiện rõ ràng thông điệp.
Sau khi thuế gà được áp dụng, giá các loại xe bán tải nhập khẩu tăng lên đối với người tiêu dùng Mỹ. Điều này đã mang lại cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ lợi thế trên thị trường vì họ không phải trả các mức thuế này, đồng thời khiến xe của họ có giá cả phải chăng hơn so với xe bán tải nhập khẩu. Kết quả là các hãng xe nước ngoài gặp khó khăn trong việc cạnh tranh ở thị trường Mỹ, đặc biệt là ở phân khúc xe bán tải.
Thuế gà cũng làm tăng chi phí sản xuất của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài. Để tránh thuế quan, các nhà sản xuất ô tô nước ngoài đã phải sản xuất xe bán tải ở Mỹ, khiến chi phí sản xuất tăng cao. Điều này càng khiến các hãng xe nước ngoài gặp khó khăn hơn trong việc cạnh tranh với các hãng xe Mỹ tại thị trường Mỹ.
Cuộc chiến thương mại “thịt gà” giữa Mỹ và châu Âu đã kết thúc từ lâu. Thuế bổ sung đối với thịt gà Mỹ và rượu mạnh Pháp đều đã được dỡ bỏ. Tuy nhiên, mức thuế 25% mà Mỹ áp đặt lên xe bán tải nhập khẩu vẫn còn đó. Câu chuyện này cho thấy, đôi khi một quyết định tưởng chừng như nhỏ bé lại có thể tạo ra những tác động to lớn và bất ngờ, như hiệu ứng cánh bướm vậy.
Hoa Kỳ, với nguồn tài nguyên nông nghiệp dồi dào, luôn dư thừa sản lượng lương thực và thịt. Từ giữa thế kỷ 19, hình ảnh nông dân Mỹ dùng ngũ cốc để nuôi gia súc đã khiến nhiều người châu Âu - nơi người dân còn thiếu ăn - không khỏi ngỡ ngàng. Tuy nhiên, việc vận chuyển thực phẩm dễ hỏng như thịt qua Đại Tây Dương là bài toán nan giải thời bấy giờ.
Bước sang thế kỷ 20, công nghệ đông lạnh và bảo quản trên tàu ra đời đã thay đổi cục diện. Thịt bò, thịt gà Mỹ tràn vào châu Âu với giá thành rẻ, khiến nhiều nông dân châu Âu lao đao. Từ món ăn xa xỉ, thịt gà trở nên phổ biến trên bàn ăn của người Đức nhờ vào nguồn cung dồi dào từ Mỹ.
Lo ngại trước sự cạnh tranh khốc liệt từ nông sản Mỹ, nông dân châu Âu kêu gọi chính phủ bảo vệ quyền lợi. Pháp đi đầu trong việc áp thuế bổ sung đối với thịt gà nhập khẩu từ Mỹ, và Đức cũng nhanh chóng làm theo.
Không chấp nhận chịu thiệt, Mỹ đã nỗ lực đàm phán với Pháp và Đức nhưng không thành. Cuối cùng, Mỹ quyết định trả đũa bằng cách áp thuế bổ sung lên các mặt hàng chủ lực của hai quốc gia này. Rượu mạnh của Pháp và xe hơi, đặc biệt là dòng xe Beetle của Volkswagen - biểu tượng thời thượng lúc bấy giờ - trở thành mục tiêu.
Lợi dụng thời cơ Volkswagen chuẩn bị ra mắt phiên bản xe bán tải của Beetle, Tổng thống Mỹ Johnson đã ra lệnh áp thuế bổ sung 25% đối với tất cả xe bán tải nhập khẩu. Mức thuế này, dù không chỉ nhắm vào xe Đức, nhưng ai cũng hiểu rằng nó nhằm vào “thịt gà” của Đức. Người Mỹ thậm chí còn đặt tên cho nó là “thuế gà” để thể hiện rõ ràng thông điệp.
Sau khi thuế gà được áp dụng, giá các loại xe bán tải nhập khẩu tăng lên đối với người tiêu dùng Mỹ. Điều này đã mang lại cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ lợi thế trên thị trường vì họ không phải trả các mức thuế này, đồng thời khiến xe của họ có giá cả phải chăng hơn so với xe bán tải nhập khẩu. Kết quả là các hãng xe nước ngoài gặp khó khăn trong việc cạnh tranh ở thị trường Mỹ, đặc biệt là ở phân khúc xe bán tải.
Thuế gà cũng làm tăng chi phí sản xuất của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài. Để tránh thuế quan, các nhà sản xuất ô tô nước ngoài đã phải sản xuất xe bán tải ở Mỹ, khiến chi phí sản xuất tăng cao. Điều này càng khiến các hãng xe nước ngoài gặp khó khăn hơn trong việc cạnh tranh với các hãng xe Mỹ tại thị trường Mỹ.
Cuộc chiến thương mại “thịt gà” giữa Mỹ và châu Âu đã kết thúc từ lâu. Thuế bổ sung đối với thịt gà Mỹ và rượu mạnh Pháp đều đã được dỡ bỏ. Tuy nhiên, mức thuế 25% mà Mỹ áp đặt lên xe bán tải nhập khẩu vẫn còn đó. Câu chuyện này cho thấy, đôi khi một quyết định tưởng chừng như nhỏ bé lại có thể tạo ra những tác động to lớn và bất ngờ, như hiệu ứng cánh bướm vậy.
