Gần đây, bầu trời Nam Bán Cầu đã một lần nữa thu hút sự chú ý của những người yêu thích thiên văn khi xuất hiện hai "ngôi sao mới" có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Hai ngôi sao này, thực chất là những vụ nổ sao được gọi là nova, đã xuất hiện chỉ cách nhau khoảng một tuần và sẽ chỉ có thể nhìn thấy trong một khoảng thời gian giới hạn.
Sự kiện nova hiếm hoi này bắt đầu từ ngày 12 tháng 6, khi các nhà thiên văn học phát hiện nova đầu tiên, được gọi là V462 Lupi, trong chòm sao Lupus. Đầu tiên, nó được phát hiện bằng một kính thiên văn khảo sát bầu trời, nhưng sau đó độ sáng của nó đã trở nên đủ để mắt thường có thể nhìn thấy. Chỉ vài tuần sau, vào ngày 25 tháng 6, các nhà thiên văn lại phát hiện một nova thứ hai có tên V572 Velorum trong chòm sao Vela.
Mỗi năm có khoảng 46 vụ nổ nova xảy ra trong Ngân Hà, nhưng do nhiều vụ nổ nằm xa xôi, nên việc nhìn thấy một nova bằng mắt thường khá hiếm hoi. Theo Juan Luna, một nhà thiên văn học tại Đại học Hurlingham ở Argentina, những sự kiện nova có thể nhìn thấy bằng mắt thường thường xảy ra chỉ vài năm một lần.
Ban đầu, các chuyên gia nghĩ rằng sự xuất hiện của hai nova này là chưa từng thấy trong lịch sử ghi chép. Tuy nhiên, nhà thiên văn học Stephen James O’Meara từ Botswana đã phát hiện ra một sự kiện tương tự cách đây bảy năm, khi hai nova cùng đạt độ sáng đủ để nhìn thấy bằng mắt thường vào ngày 22 tháng 3 năm 2018.
Nova xảy ra khi hai ngôi sao trong một hệ nhị phân quay quanh nhau tạo ra một vụ nổ nhiệt hạch. Hệ này bao gồm một ngôi sao và một sao lùn trắng, là phần còn lại của một ngôi sao đã chết. Khi trọng lực của sao lùn trắng kéo các vật liệu giàu hydro từ ngôi sao bạn đồng hành, một phản ứng hợp nhất diễn ra và tạo ra một vụ nổ hạt nhân với độ sáng trung bình đạt khoảng 200.000 lần sáng hơn mặt trời.
Đôi khi, nova có thể sáng đến mức chúng ta có thể nhìn thấy từ Trái Đất, xuất hiện như một ngôi sao mới trên bầu trời trong vài ngày, tuần hay thậm chí vài tháng. Sau vụ nổ, năng lượng mạnh mẽ sẽ đẩy hai ngôi sao ra xa, nhưng cuối cùng, trọng lực sẽ kéo chúng lại gần nhau một lần nữa, và chu kỳ sao lùn trắng thu thập năng lượng từ sao bạn đồng hành sẽ bắt đầu lại. Thông thường, một vụ nổ sẽ xảy ra lại trong khoảng từ 1.000 đến 10.000 năm, hoặc thậm chí lâu hơn.
Hai nova này sẽ chỉ có thể nhìn thấy trên bầu trời trong một khoảng thời gian giới hạn. Dự báo từ Science News vào ngày 1 tháng 7 cho biết rằng có thể chúng sẽ vẫn tỏa sáng trong khoảng bốn đến năm đêm nữa. “Càng ra ngoài quan sát sớm thì càng tốt,” O’Meara nhấn mạnh.
Cả hai nova đều dễ nhìn thấy hơn từ Nam Bán Cầu, nhưng một số người ở miền bắc nước Mỹ đã có thể thấy V462 Lupi, với lời khuyên rằng nên nhìn về phía chân trời phía nam ngay sau khi hoàng hôn. Tại các khu vực phía nam như Mexico, Texas và California, có thể có cơ hội để nhìn thấy V572 Velorum.
Mặc dù cả hai nova đã qua đỉnh sáng, chúng vẫn tiếp tục tỏa sáng trên bầu trời đêm. Màu sắc của chúng có thể mô tả là vàng ấm, trong khi một số hình ảnh ghi lại cho thấy màu đỏ. Nhà thiên văn học nghiệp dư Bob King cho biết rằng điều này là do sự làm lạnh của hệ sao.
Ngay cả khi hai nova này vẫn phát sáng, các nhà thiên văn học cũng đang hướng ánh mắt về bầu trời để tìm kiếm một vụ nổ khác: một nova lặp lại, dự kiến sẽ xảy ra trong thời gian tới. Dù không phải là một sự kiện nova đôi, nhưng các nhà thiên văn đang chuẩn bị để quan sát “Ngôi sao Bùng cháy”, hay còn gọi là T Coronae Borealis (T CrB). Lần cuối cùng T CrB được quan sát là vào năm 1946. Nova lặp lại này đã có chu kỳ nổ khoảng 80 năm, và kể từ khi nó giảm độ sáng vào tháng 3 năm 2023, các chuyên gia dự đoán rằng vụ nổ tiếp theo đang đến gần.
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...eres-how-to-get-a-chance-to-see-it-180986928/
Sự kiện nova hiếm hoi này bắt đầu từ ngày 12 tháng 6, khi các nhà thiên văn học phát hiện nova đầu tiên, được gọi là V462 Lupi, trong chòm sao Lupus. Đầu tiên, nó được phát hiện bằng một kính thiên văn khảo sát bầu trời, nhưng sau đó độ sáng của nó đã trở nên đủ để mắt thường có thể nhìn thấy. Chỉ vài tuần sau, vào ngày 25 tháng 6, các nhà thiên văn lại phát hiện một nova thứ hai có tên V572 Velorum trong chòm sao Vela.
Mỗi năm có khoảng 46 vụ nổ nova xảy ra trong Ngân Hà, nhưng do nhiều vụ nổ nằm xa xôi, nên việc nhìn thấy một nova bằng mắt thường khá hiếm hoi. Theo Juan Luna, một nhà thiên văn học tại Đại học Hurlingham ở Argentina, những sự kiện nova có thể nhìn thấy bằng mắt thường thường xảy ra chỉ vài năm một lần.
Ban đầu, các chuyên gia nghĩ rằng sự xuất hiện của hai nova này là chưa từng thấy trong lịch sử ghi chép. Tuy nhiên, nhà thiên văn học Stephen James O’Meara từ Botswana đã phát hiện ra một sự kiện tương tự cách đây bảy năm, khi hai nova cùng đạt độ sáng đủ để nhìn thấy bằng mắt thường vào ngày 22 tháng 3 năm 2018.
Nova xảy ra khi hai ngôi sao trong một hệ nhị phân quay quanh nhau tạo ra một vụ nổ nhiệt hạch. Hệ này bao gồm một ngôi sao và một sao lùn trắng, là phần còn lại của một ngôi sao đã chết. Khi trọng lực của sao lùn trắng kéo các vật liệu giàu hydro từ ngôi sao bạn đồng hành, một phản ứng hợp nhất diễn ra và tạo ra một vụ nổ hạt nhân với độ sáng trung bình đạt khoảng 200.000 lần sáng hơn mặt trời.
Đôi khi, nova có thể sáng đến mức chúng ta có thể nhìn thấy từ Trái Đất, xuất hiện như một ngôi sao mới trên bầu trời trong vài ngày, tuần hay thậm chí vài tháng. Sau vụ nổ, năng lượng mạnh mẽ sẽ đẩy hai ngôi sao ra xa, nhưng cuối cùng, trọng lực sẽ kéo chúng lại gần nhau một lần nữa, và chu kỳ sao lùn trắng thu thập năng lượng từ sao bạn đồng hành sẽ bắt đầu lại. Thông thường, một vụ nổ sẽ xảy ra lại trong khoảng từ 1.000 đến 10.000 năm, hoặc thậm chí lâu hơn.
Hai nova này sẽ chỉ có thể nhìn thấy trên bầu trời trong một khoảng thời gian giới hạn. Dự báo từ Science News vào ngày 1 tháng 7 cho biết rằng có thể chúng sẽ vẫn tỏa sáng trong khoảng bốn đến năm đêm nữa. “Càng ra ngoài quan sát sớm thì càng tốt,” O’Meara nhấn mạnh.
Cả hai nova đều dễ nhìn thấy hơn từ Nam Bán Cầu, nhưng một số người ở miền bắc nước Mỹ đã có thể thấy V462 Lupi, với lời khuyên rằng nên nhìn về phía chân trời phía nam ngay sau khi hoàng hôn. Tại các khu vực phía nam như Mexico, Texas và California, có thể có cơ hội để nhìn thấy V572 Velorum.
Mặc dù cả hai nova đã qua đỉnh sáng, chúng vẫn tiếp tục tỏa sáng trên bầu trời đêm. Màu sắc của chúng có thể mô tả là vàng ấm, trong khi một số hình ảnh ghi lại cho thấy màu đỏ. Nhà thiên văn học nghiệp dư Bob King cho biết rằng điều này là do sự làm lạnh của hệ sao.
Ngay cả khi hai nova này vẫn phát sáng, các nhà thiên văn học cũng đang hướng ánh mắt về bầu trời để tìm kiếm một vụ nổ khác: một nova lặp lại, dự kiến sẽ xảy ra trong thời gian tới. Dù không phải là một sự kiện nova đôi, nhưng các nhà thiên văn đang chuẩn bị để quan sát “Ngôi sao Bùng cháy”, hay còn gọi là T Coronae Borealis (T CrB). Lần cuối cùng T CrB được quan sát là vào năm 1946. Nova lặp lại này đã có chu kỳ nổ khoảng 80 năm, và kể từ khi nó giảm độ sáng vào tháng 3 năm 2023, các chuyên gia dự đoán rằng vụ nổ tiếp theo đang đến gần.
Nguồn tham khảo: https://www.smithsonianmag.com/smar...eres-how-to-get-a-chance-to-see-it-180986928/
