Hóa thạch luôn là một đề tài thú vị, không chỉ vì khả năng truyền cảm hứng cho những bộ phim mang tính biểu tượng như "Công viên kỷ Jura", mà còn vì chúng cung cấp những dấu thời gian chính xác, hỗ trợ các nhà nghiên cứu ghép nối lại bức tranh lịch sử suốt hàng triệu năm. Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra một loại hóa thạch mới, và điều này không hề đơn giản. Nhóm nghiên cứu từ Đại học Glasgow đã tìm thấy những vật liệu từ xã hội hiện đại, như nắp lon nước ngọt, bị nén vào trong một dạng đá mới. Công trình được công bố trên tạp chí Geology đã xem xét lại mọi thứ chúng ta biết về chu trình đá và sự ảnh hưởng của con người lên nó.
Thông thường, đá mất hàng ngàn đến hàng triệu năm để hình thành, thông qua các quá trình như gia nhiệt, nén chặt và nóng chảy để tạo ra những loại đá khác nhau qua hàng triệu năm. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng chu trình đá nhân tạo (hay còn gọi là anthropoclastic rock cycle) đang tạo ra đá chỉ trong vòng 35 năm, thay vì hàng trăm năm. Điều này được phát hiện khi các nhà nghiên cứu khảo sát các lớp xỉ, sản phẩm phụ từ sản xuất công nghiệp, tại Derwent Howe ở West Cumbria.
Khu vực này từng là nơi có các nhà máy sản xuất thép và sắt, và các nhà khoa học nhận thấy những hình dạng bất thường trong các vách đá ven biển, dẫn họ đến việc điều tra 13 địa điểm khác nhau trong khu vực. Sử dụng các phương pháp như kính hiển vi điện tử, phân tích nhiễu xạ X-ray và phổ Raman, nhóm nghiên cứu đã xác định rằng xỉ được làm từ các “xi măng tự nhiên” như calcite, goethite và brucite. Họ giải thích rằng sự kết dính nhanh chóng này có thể là do phản ứng giữa chất thải và nước biển.
Các nhà nghiên cứu đã có thể xác định tốc độ hình thành đá mới này bằng cách sử dụng các “vật liệu nhân tạo” – hay nói đơn giản là những rác thải hiện đại – mà họ tìm thấy trong đá. John MacDonald, đồng tác giả của nghiên cứu, đã giải thích trong một thông cáo báo chí rằng: “Chúng tôi đã tìm thấy đồng xu của Vua George V từ năm 1934 và một nắp lon nhôm với thiết kế không thể được sản xuất trước năm 1989 gắn trong vật liệu này. Điều này cho chúng tôi một khung thời gian tối đa là 35 năm cho việc hình thành đá này, rất phù hợp với cuộc đời của một con người”.
Những phát hiện khác bao gồm một cái kéo, dây đồng và thậm chí cả lốp xe. MacDonald tiếp tục chia sẻ rằng: “Đây là một ví dụ nhỏ về cách mà tất cả các hoạt động chúng ta thực hiện trên bề mặt Trái Đất cuối cùng sẽ trở thành một phần của hồ sơ địa chất dưới dạng đá, nhưng quá trình này đang diễn ra với tốc độ bất ngờ, chưa từng có”.
Nghiên cứu cũng bày tỏ những mối lo ngại về môi trường mà loại đá mới này gây ra. Nghiên cứu đề xuất rằng chúng ta không còn nhiều thời gian để xử lý các vật liệu thải rời như trước đây và tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi chúng cứng lại. Theo các chuyên gia, sự xuất hiện quá mức của các loại đá nhân tạo có thể ảnh hưởng đến cuộc sống cả trên mặt nước lẫn dưới nước, đặc biệt khi các hệ sinh thái ven biển thay đổi do mức nước biển dâng cao.
Amanda Owen, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Điều đáng ngạc nhiên ở đây là chúng tôi đã tìm thấy những vật liệu do con người tạo ra được kết hợp vào các hệ thống tự nhiên và trở thành đá – về cơ bản là chuyển hóa thành đá – chỉ trong vài thập kỷ”. “Điều này thách thức những hiểu biết của chúng ta về cách hình thành đá và cho thấy rằng vật chất thải mà chúng ta đã tạo ra trong việc xây dựng thế giới hiện đại sẽ có tác động không thể đảo ngược đến tương lai của chúng ta”.
Mặc dù đây không phải là lần đầu tiên chu trình đá nhân tạo được ghi nhận, nhưng đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu có thể đặt ra một thời gian biểu rõ ràng cho quá trình này. Nhóm nghiên cứu giải thích rằng tác động của đá nhân tạo hiện tại chưa được đưa vào các mô hình xói mòn và quản lý đất đai, hai phần thiết yếu trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Trong tương lai, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ khảo sát nhiều lớp trầm tích hơn trên khắp châu Âu và hiểu rõ hơn về chu trình đá nhân tạo nhanh chóng này.
Nguồn tham khảo: https://www.popularmechanics.com/science/environment/a65096419/industrial-waste-rocks/
Thông thường, đá mất hàng ngàn đến hàng triệu năm để hình thành, thông qua các quá trình như gia nhiệt, nén chặt và nóng chảy để tạo ra những loại đá khác nhau qua hàng triệu năm. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng chu trình đá nhân tạo (hay còn gọi là anthropoclastic rock cycle) đang tạo ra đá chỉ trong vòng 35 năm, thay vì hàng trăm năm. Điều này được phát hiện khi các nhà nghiên cứu khảo sát các lớp xỉ, sản phẩm phụ từ sản xuất công nghiệp, tại Derwent Howe ở West Cumbria.
Khu vực này từng là nơi có các nhà máy sản xuất thép và sắt, và các nhà khoa học nhận thấy những hình dạng bất thường trong các vách đá ven biển, dẫn họ đến việc điều tra 13 địa điểm khác nhau trong khu vực. Sử dụng các phương pháp như kính hiển vi điện tử, phân tích nhiễu xạ X-ray và phổ Raman, nhóm nghiên cứu đã xác định rằng xỉ được làm từ các “xi măng tự nhiên” như calcite, goethite và brucite. Họ giải thích rằng sự kết dính nhanh chóng này có thể là do phản ứng giữa chất thải và nước biển.
Các nhà nghiên cứu đã có thể xác định tốc độ hình thành đá mới này bằng cách sử dụng các “vật liệu nhân tạo” – hay nói đơn giản là những rác thải hiện đại – mà họ tìm thấy trong đá. John MacDonald, đồng tác giả của nghiên cứu, đã giải thích trong một thông cáo báo chí rằng: “Chúng tôi đã tìm thấy đồng xu của Vua George V từ năm 1934 và một nắp lon nhôm với thiết kế không thể được sản xuất trước năm 1989 gắn trong vật liệu này. Điều này cho chúng tôi một khung thời gian tối đa là 35 năm cho việc hình thành đá này, rất phù hợp với cuộc đời của một con người”.
Những phát hiện khác bao gồm một cái kéo, dây đồng và thậm chí cả lốp xe. MacDonald tiếp tục chia sẻ rằng: “Đây là một ví dụ nhỏ về cách mà tất cả các hoạt động chúng ta thực hiện trên bề mặt Trái Đất cuối cùng sẽ trở thành một phần của hồ sơ địa chất dưới dạng đá, nhưng quá trình này đang diễn ra với tốc độ bất ngờ, chưa từng có”.
Nghiên cứu cũng bày tỏ những mối lo ngại về môi trường mà loại đá mới này gây ra. Nghiên cứu đề xuất rằng chúng ta không còn nhiều thời gian để xử lý các vật liệu thải rời như trước đây và tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi chúng cứng lại. Theo các chuyên gia, sự xuất hiện quá mức của các loại đá nhân tạo có thể ảnh hưởng đến cuộc sống cả trên mặt nước lẫn dưới nước, đặc biệt khi các hệ sinh thái ven biển thay đổi do mức nước biển dâng cao.
Amanda Owen, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Điều đáng ngạc nhiên ở đây là chúng tôi đã tìm thấy những vật liệu do con người tạo ra được kết hợp vào các hệ thống tự nhiên và trở thành đá – về cơ bản là chuyển hóa thành đá – chỉ trong vài thập kỷ”. “Điều này thách thức những hiểu biết của chúng ta về cách hình thành đá và cho thấy rằng vật chất thải mà chúng ta đã tạo ra trong việc xây dựng thế giới hiện đại sẽ có tác động không thể đảo ngược đến tương lai của chúng ta”.
Mặc dù đây không phải là lần đầu tiên chu trình đá nhân tạo được ghi nhận, nhưng đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu có thể đặt ra một thời gian biểu rõ ràng cho quá trình này. Nhóm nghiên cứu giải thích rằng tác động của đá nhân tạo hiện tại chưa được đưa vào các mô hình xói mòn và quản lý đất đai, hai phần thiết yếu trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Trong tương lai, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ khảo sát nhiều lớp trầm tích hơn trên khắp châu Âu và hiểu rõ hơn về chu trình đá nhân tạo nhanh chóng này.
Nguồn tham khảo: https://www.popularmechanics.com/science/environment/a65096419/industrial-waste-rocks/
