Các hãng xe toàn cầu lo sốt vó khi Trung Quốc khủng hoảng thừa xe điện

[Bỉ Ngạn Hoa]

Năng lực sản xuất xe điện ở Trung Quốc tiếp tục mở rộng với tốc độ chóng mặt, vượt xa rất nhiều so với nhu cầu trong nước. Điều đó làm dấy lên lo ngại rằng các hãng xe Trung Quốc sẽ xuất khẩu xe ra nước ngoài với mức chiết khấu cắt cổ.

Auto China, một trong những triển lãm ô tô lớn nhất thế giới, đã khai mạc tại Bắc Kinh hôm 25/4. Gian hàng của nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đã chật cứng, trái ngược với gian hàng của Nissan Motor nằm ngay bên cạnh. Khách tham quan tập trung vào khả năng cạnh tranh về giá của Xiaomi.
Xiaomi gia nhập thị trường vào tháng 3 với mức giá thấp hơn xe Tesla. Khi chủ tịch kiêm CEO Lei Jun tiết lộ rằng 75.723 xe đã được đặt hàng trước, khán giả đã phải há hốc mồm.
Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc có thể đạt được chi phí thấp nhờ mạng lưới mua sắm pin tập trung ở Trung Quốc. Theo công ty nghiên cứu SNE Research của Hàn Quốc, các công ty Trung Quốc chiếm 6 trong số 10 nhà sản xuất pin hàng đầu năm ngoái về lượng pin lắp đặt cho ô tô. Khoảng 80% vật liệu làm cực âm, thành phần cốt lõi của pin, được sản xuất tại Trung Quốc.
Pin chiếm 30% đến 40% chi phí sản xuất xe điện. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, giá pin trung bình ở Trung Quốc bằng khoảng 80% giá pin ở châu Âu và Mỹ. Thép và các thành phần khác cũng có thể được mua với chi phí thấp và chính phủ Trung Quốc đã hào phóng cung cấp các khoản trợ cấp lớn và những hỗ trợ khác cho R&D cũng như xây dựng nhà máy.
Rào cản gia nhập thấp đã dẫn đến hàng loạt công ty nhảy vào thị trường xe điện Trung Quốc. Theo dữ liệu từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc, hơn 50 công ty đang sản xuất ô tô chở khách sử dụng năng lượng mới tại quốc gia này vào năm ngoái.
Năng lực sản xuất xe điện ở Trung Quốc không ngừng tăng lên với tốc độ nhanh hơn nhu cầu. Theo truyền thông Trung Quốc, năng lực sản xuất xe năng lượng mới của Trung Quốc vào năm 2025 dự kiến sẽ đạt hơn 36 triệu xe. Trong khi doanh số năm xe điện năm đó của Trung Quốc dự kiến đạt khoảng 17 triệu xe, tạo ra thặng dư gần 20 triệu chiếc.

Truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng công suất sử dụng nhà máy của các hãng xe điện năm ngoái dự kiến sẽ vào khoảng 50% do dư cung, thấp hơn nhiều so với điểm hòa vốn 80%. Điều này khiến hầu hết các hãng xe điện Trung Quốc không có lợi nhuận hoặc thua lỗ.
Thống kê của chính phủ Trung Quốc cho thấy tỷ suất lợi nhuận của ngành ô tô từ tháng 1 đến tháng 2 là 4,3%, thấp hơn nhiều so với mức 8,7% vào năm 2015. Một số nhà sản xuất xe sử dụng năng lượng mới đã phá sản. Dự đoán sẽ có hơn 10 công ty sẽ phá sản hoặc gần phá sản trong năm nay.
Một số nhà sản xuất coi xuất khẩu nhiều hơn sang châu Âu và Đông Nam Á là cách thoát khỏi khủng hoảng. Theo một hiệp hội ngành công nghiệp ô tô, xe năng lượng mới được Trung Quốc xuất khẩu vào năm 2023 đã tăng 78% lên 1,2 triệu chiếc và một số người tin rằng con số này sẽ đạt 3,5 triệu chiếc vào năm tới.
Đây sẽ là đòn giáng mạnh vào các hãng xe Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. BYD và các nhà sản xuất xe điện khác của Trung Quốc đang tấn công vào Thái Lan và các thị trường Đông Nam Á khác, nơi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản và Hàn Quốc đang nắm giữ phần lớn thị phần. BYD dự kiến sẽ gia nhập thị trường vào tháng 6 tới với 3 mẫu xe Dolphin, Atto 3 và D Han.
Trên khắp thế giới, tâm lý cảnh giác ngày càng tăng đối với các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc. Liên minh châu Âu đang điều tra xem liệu xe điện Trung Quốc có được bán với giá thấp được hỗ trợ bởi các khoản trợ cấp, cản trở cạnh tranh một cách không công bằng hay không. Mỹ đã đồng ý thiết lập một khuôn khổ thảo luận về vấn đề sản xuất thừa khi Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đến thăm Trung Quốc trong tháng này.
>> Mỹ mở cuộc điều tra về ô tô điện Trung Quốc
>> Ngành xe điện Trung Quốc bước vào "cuộc đua sinh tử", khi 200 hãng xe hầu hết đều oằn mình gánh lỗ