"Bộ trường" Elon Musk công bố kế hoạch cắt giảm chính phủ Mỹ với DOGE

[Thế Việt]

Tuần trước, Elon Musk và Vivek Ramaswamy chính thức được bổ nhiệm làm đồng lãnh đạo của nhóm tư vấn mang tên “Bộ Hiệu quả Chính phủ” (Department of Government Efficiency - DOGE) do Tổng thống đắc cử Donald Trump đề cử. Vào thứ Tư, cả hai đã công bố kế hoạch chi tiết cho hoạt động của nhóm này thông qua một bài viết dài trên tờ The Wall Street Journal.

Mục tiêu: Thu nhỏ bộ máy chính phủ Mỹ​

Trong vai trò là "tình nguyện viên từ bên ngoài," Musk và Ramaswamy cam kết đưa ra các khuyến nghị nhằm thu gọn quy mô của chính phủ liên bang, mà họ cho rằng hiện tại đang “lãng phí” và hoạt động “không dân chủ.”

“Hầu hết các mệnh lệnh pháp lý không phải là luật được Quốc hội thông qua, mà là các ‘quy tắc và quy định’ do các quan chức không được bầu ra ban hành,” cả hai viết. Trớ trêu thay, chính họ - hai nhân vật không được bầu cử - lại đảm nhận nhiệm vụ cắt giảm hàng nghìn tỷ USD từ ngân sách liên bang và tái cấu trúc hoạt động của chính phủ.

Musk và Ramaswamy cho biết họ sẽ thành lập một nhóm nhỏ gồm những người ủng hộ chính phủ gọn nhẹ để phối hợp với chính quyền Trump và Văn phòng Quản lý Ngân sách Nhà Trắng. Họ sẽ tận dụng các quyết định gần đây của Tòa án Tối cao, như các vụ West Virginia v. Environmental Protection Agency và Loper Bright v. Raimondo (lật ngược nguyên tắc Chevron), để thực hiện những thay đổi thông qua hành động hành pháp. Hai phán quyết này cho rằng nhiều quy định liên bang hiện hành vượt quá thẩm quyền được Quốc hội giao.

Quy trình hành động và ứng dụng công nghệ hiện đại​

DOGE sẽ phối hợp với các chuyên gia pháp lý trong các cơ quan chính phủ, được hỗ trợ bởi công nghệ tiên tiến, để rà soát và áp dụng các phán quyết này vào các quy định liên bang. Danh sách các quy định cần tạm dừng sẽ được trình lên Tổng thống Trump, người có thể ra lệnh tạm hoãn thực thi bằng hành động hành pháp, khởi động quy trình xem xét và bãi bỏ. Musk và Ramaswamy cho rằng điều này sẽ giúp giải phóng cá nhân và doanh nghiệp khỏi những quy định "bất hợp pháp" chưa từng được Quốc hội thông qua, đồng thời kích thích tăng trưởng kinh tế Mỹ.

Hậu quả: Cắt giảm quy định và nhân sự​

Hai nhà lãnh đạo dự đoán rằng Trump có thể loại bỏ hàng nghìn quy định liên bang và thực hiện các đợt “cắt giảm quy mô lớn” số lượng nhân viên chính phủ. DOGE sẽ xác định “số lượng nhân sự tối thiểu cần thiết” cho mỗi cơ quan để đảm bảo thực hiện các chức năng theo Hiến pháp và luật pháp quy định. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của nhiều cơ quan chính phủ, từ bảo vệ môi trường đến tiêu chuẩn y tế.

Ngoài ra, Musk và Ramaswamy đề xuất các biện pháp như buộc nhân viên chính phủ trở lại văn phòng làm việc 5 ngày mỗi tuần, điều mà họ cho rằng có thể dẫn đến “tự nguyện nghỉ việc” – một kết quả mà họ sẵn sàng chấp nhận. “Nếu nhân viên liên bang không muốn đến văn phòng, người nộp thuế Mỹ không nên trả lương cho họ để duy trì đặc quyền làm việc từ xa thời kỳ Covid,” họ nhấn mạnh.

Danh sách các chi phí bị xem xét cắt giảm​

Bài viết cũng liệt kê một số khoản chi liên bang có khả năng bị xem xét cắt giảm, như khoản 535 triệu USD mỗi năm cho Tập đoàn Truyền thông Công cộng (Corporation for Public Broadcasting), 1,5 tỷ USD hỗ trợ các tổ chức quốc tế, và gần 300 triệu USD cho các tổ chức tiến bộ như Planned Parenthood.

Mục tiêu dài hạn​

Musk và Ramaswamy đặt mục tiêu "xóa bỏ sự cần thiết" của DOGE trước ngày 4.7.2026. Họ coi đây là một bước đi quan trọng để cải cách toàn diện hệ thống chính phủ và hướng tới một bộ máy gọn nhẹ, hiệu quả hơn.