Bitcoin trở thành tiền tệ chính thức ở El Salvador: ******* hay phao cứu sinh cho người dân? (Phần 2)

[nhhgiap]

Phần 2 sẽ tiếp tục đào sâu những thay đổi về mặt chính trị và xã hội ở El Salvador kể từ khi tổng thống Bukele ban hành luật Bitcoin.
Xem thêm: Bitcoin trở thành tiền tệ chính thức ở El Salvador: ******* hay phao cứu sinh cho người dân? (Phần 1)

Nền móng ban đầu của ý tưởng ​

Khi Jack Mallers, 27 tuổi, người sáng tạo ra ví thanh toán Bitcoin có tên Strike, đang dùng bữa với bạn thì anh nhận được tin nhắn Twitter từ Yusef, anh trai của Bukele. Strike là một trong số các ví Bitcoin sử dụng Lightning Network, một công nghệ giúp mọi người tiêu Bitcoin dễ dàng hơn, tốc độ chậm và có mức phí cao.

Yusef Bukele đã nghe nói về chuyến du lịch của Mallers đến El Salvador, vì vậy ông muốn mời Mallers đến một cuộc họp. Theo tiết lộ của tờ báo Salvadoran El Faro, chính phủ đã tỏ ra rất quan tâm đến công nghệ blockchain, một loại tiền tệ quốc gia số hóa cũng như những dịch vụ dựa trên blockchain.
Tuy nhiên, Mallers quan tâm nhiều hơn về tính ứng dụng thực tiễn của ví điện tử với cuộc sống hàng ngày của người dân, anh chỉ đồng ý với vai trò cố vấn dự án. Vài tháng sau, Mallers xuất hiện trên sân khấu Bitcoin 2021 ở Miami, lau nước mắt khi công bố thông điệp video của Bukele. Những người ủng hộ hết sức vui mừng vì sự kiện trên có ý nghĩa như một chiến thắng biểu tượng cho tính hợp pháp của Bitcoin trên đấu trường quốc tế, cũng như tầng lớp thấp của El Salvador.
Tuy nhiên, nhiều người dân tham dự đã phàn nàn rằng họ không được phép đặt câu hỏi cho vị tổng thống đương chức. 3 ngày sau, dự luật Bitcoin đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực vào đầu tháng 9. Chính phủ cũng cho biết họ sẽ tung ra ví Bitcoin Chivo (có nghĩa là tuyệt vời trong tiếng lóng của ngôn ngữ bản địa), đồng thời cấp sẵn 30 USD tín dụng cho bất kỳ cá nhân nào đồng ý mở tài khoản.

Chính phủ đang đi quá nhanh​

Sau đó, đã có nhiều luồng ý kiến trái chiều xảy đến: một bên đón nhận mọi thứ hết lòng, số khác phẫn nộ và gọi Bukele là ác nhân.
“Chúng ta cần tách biệt Bitcoin và Bukele. Có thể kỷ niệm việc El Salvador áp dụng Bitcoin trong khi cũng lên án các hành vi vi phạm nhân quyền của Bukele. Bên cạnh đó nhấn mạnh sự thật những nhà ******* với kế hoạch thúc đẩy đổi mới tài chính tưởng như điên rồ nhưng cuối cùng lại tốt cho dân chúng”.
“Tôi coi Bitcoin như con ngựa thành Troy. Bukele sử dụng Bitcoin vì tư lợi chứ không phải vì lòng vị tha. Tôi không tin rằng ông ấy làm điều đó để giúp đỡ người dân của mình. Nhưng quá trình không quan trọng nếu kết quả giúp ích được cho người dân”, Alex Gladstein, một người ủng hộ Bitcoin và giám đốc chiến lược tại Tổ chức Nhân quyền - một tổ chức phi lợi nhuận theo chủ nghĩa tự do, cho biết.
Mặc dù trạng thái đấu thầu hợp pháp rõ ràng là một bước ngoặt đối với Bitcoin, nhưng lợi ích thực tế lại ít rõ ràng hơn đối với người dân Salvador. Bitcoin là một tài sản đầu cơ, dễ bay hơi, đòi hỏi thời gian và sự giáo dục để mọi người sử dụng nó một cách có trách nhiệm. Ngoài ra, công nghệ như Lightning vẫn còn rất mới và chưa đặc biệt phù hợp để xử lý nhu cầu của hàng triệu người dùng.

“Tôi không rõ mục đích của quyết định trên là gì ngoài việc nó đã thành công thu hút một bộ phận người yêu thích công nghệ và tiền mã hóa”, Jill Gunter, một nhà đầu tư đã nghiên cứu việc sử dụng tiền điện tử ở các nền kinh tế đang gặp khó khăn như Venezuela, cho biết.
Vào đêm trước khi ra mắt vào tháng 9, Mallers khi đó đang ở Chicago, nói rằng anh rất lạc quan về tương lai của Bitcoin ở El Salvador. “Họ không có cơ hội công bằng và thông qua vẻ đẹp của Bitcoin, họ sẽ có được nó”. Nhưng anh ấy cũng đã trở nên cảnh giác với một số cách thức tiếp cận của chính phủ.
Luật chính thức không giống với bản dự thảo mà anh từng xem, như một số ngôn ngữ đặc biệt được đề xuất để bảo vệ quyền tự do tài chính đã bị gạch bỏ. Thay vào đó là điều khoản số 7 yêu cầu người bán chấp nhận Bitcoin như một quy định bắt buộc. Sau đó vị tổng thống đã bổ sung rằng sẽ không có hình phạt nào đối với doanh nghiệp từ chối dùng Bitcoin.
Mallers cũng lo sợ chính phủ đã di chuyển quá nhanh. Ba tháng là không đủ thời gian để xây dựng một ứng dụng có thể xử lý tiền của mọi người một cách suôn sẻ và an toàn, tạo nguy cơ về bảo mật. Các ví khác như Strike được biết là có khả năng kết nối với Chivo đã bị làm chậm bởi thủ tục hành chính của El Salvador.
Strike hiện tại vẫn đang xin cấp phép nhưng chưa nhận được kết nối với tài khoản ngân hàng của người dân El Salvador. Trong thời gian chờ đợi, người dùng nhận số dư của họ bằng Tether - một loại stablecoin được cơ quan thực thi pháp luật giám sát chặt chẽ - thay vì USD. Mọi thứ đang xoay chuyển theo hướng có lợi cho chính phủ. Đối với Mallers, nó giống như một công thức mang lại rắc rối.

Biểu tình chào mừng Chivo​

Vào ngày 7/9, sự kiện ra mắt Chivo đã được chào đón bằng các cuộc biểu tình trên đường phố San Salvador. Người kinh doanh lo lắng về sự biến động của tiền mã hóa cũng như quy định bắt buộc họ phải chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin. Số khác băn khoăn về nguồn gốc luật, ví Chivo, và tiền thuế tài trợ cho dự án.

Chính phủ tuyên bố tạo ra một quỹ 150 triệu USD để hỗ trợ Bitcoin trong ví Chivo, nhưng không cung cấp rõ ràng liệu quỹ sẽ ở dạng Bitcoin hay USD. Nếu là Bitcoin thì chuyện gì sẽ xảy ra nếu chẳng may giá trị của chúng sụt giảm? Bukele kể từ đó đã tweet rằng lợi nhuận Bitcoin được sử dụng để tài trợ cho nhiều chương trình, bao gồm chăm sóc răng miệng và bệnh viện thú y có tên Chivo Pets.
Giá Bitcoin đã giảm mạnh gần 10% vào ngày ra mắt ví. Đến đầu tháng 1, nó vẫn ở mức gần như cũ. Dù nhiều vấn đề xảy ra, Bukele vẫn coi đây là màn ra mắt thành công, với hơn 2 triệu lượt tải xuống, những người ủng hộ Bukele tuyên bố Bitcoin đã giúp nhiều người El Salvador có thu nhập thấp.
“Tin tôi đi, những người nghèo không hề ngu ngốc. Nếu có cách nào đó để nhanh chóng kiếm tiền, họ sẽ tích cực thích nghi và ứng dụng nó”, Damian Merlo, một nhà tư vấn và nhà vận động hành lang cho chiến dịch của Bukele tại Washington cho biết.
Vào ngày luật có hiệu lực, nhiều người ủng hộ tiền mã hóa đã tổ chức ăn mừng bằng cách tweet về chúng khắp nơi. “Thật vui khi thấy chúng tôi đang đưa tin về một thứ mới hơn chủ đề bạo lực băng đảng”, một người ủng hộ nói. Vào tháng 10, Bộ tài chính của chính phủ cho biết khoảng 2,5% tổng số tiền thanh toán từ Mỹ đến El Salvador là gửi qua Chivo.
“Rất nhiều doanh nghiệp sử dụng Bitcoin ở đây, nhưng tôi không biết liệu ứng dụng mà chính phủ đưa ra có phải lựa chọn của họ không.Thành thật mà nói, tôi vẫn chưa sử dụng nó, nhưng tôi đã chuẩn bị sẵn ứng dụng trong trường hợp bất kỳ ai muốn thanh toán bằng Bitcoin”, chủ một cửa hàng quần áo nhỏ ở San Salvador nói.
(còn tiếp)
Nguồn: Wired