minhngoc4901
Pearl
Trong suốt chiều dài lịch sử, đã có rất nhiều loại thuốc ra đời và chứng minh tầm quan trọng của ngành dược đối với nhân loại. Thật khó để có thể đo lường tầm ảnh hưởng của bất kỳ loại thuốc nào đối với lịch sử thế giới. Nhưng dưới đây là 5 loại thuốc tiêu biểu đã tạo nên cuộc cách mạng trong y học và xã hội.
Vào cuối những năm 1700, nhà hóa học người Anh Joseph Priestley đã tạo ra một loại khí mà ông gọi là “không khí nitơ phlogisticated” (nitơ oxit). Nhà hóa học người Anh Humphry Davy nghĩ rằng nó có thể được sử dụng để giảm đau trong phẫu thuật, nhưng thay vào đó nó lại trở thành một loại thuốc tiêu khiển.
Mãi đến năm 1834, nhân loại mới đạt được một cột mốc quan trọng khác. Đó là khi nhà hóa học người Pháp Jean-Baptiste Dumas đặt tên cho một loại khí mới là chloroform. Bác sĩ người Scotland James Young Simpson đã sử dụng nó vào năm 1847 để hỗ trợ trong các ca sinh nở.
Chẳng bao lâu sau, thuốc gây mê được sử dụng rộng rãi hơn trong quá trình phẫu thuật, mang lại tỷ lệ hồi phục tốt hơn. Trước khi có thuốc gây mê, bệnh nhân phẫu thuật thường tử vong vì sốc do đau đớn.
Nhưng bất kỳ loại thuốc nào làm cho con người mất ý thức cũng có thể gây hại. Thuốc mê hiện đại vẫn nguy hiểm vì có nguy cơ ức chế hệ thần kinh.
Việc bác sĩ người Scotland Alexander Fleming tình cờ phát hiện ra penicillin là một trong những câu chuyện kinh điển của ngành y. Năm 1928, Fleming đã để lại một số mẫu vi khuẩn liên cầu trên băng ghế phòng thí nghiệm của mình. Khi quay lại, ông phát hiện một số penicilium trong không khí (một chất gây ô nhiễm nấm) đã ngăn liên cầu phát triển.
Sau đó, nhóm nghiên cứu của nhà nghiên cứu bệnh học người Úc Howard Florey đã ổn định penicillin và thực hiện các thí nghiệm đầu tiên trên người. Với sự tài trợ của Mỹ, penicillin đã được sản xuất hàng loạt và làm thay đổi cục diện Thế chiến II.
Sự ra đời của penicillin và các hậu duệ của nó đã và đang cứu sống hàng trăm triệu người. Tuy nhiên, khi chúng được đưa vào sử dụng rộng rãi thì đã dấn đến sự xuất hiện các chủng vi khuẩn kháng lại thuốc kháng sinh.
Được phát minh phát minh vào năm 1847 để thay thế cho thuốc súng, nitroglycerin được xem là chất nổ mạnh nhất trên thế giới. Nó cũng là loại thuốc hiện đại đầu tiên điều trị chứng đau thắt ngực, chứng đau ngực liên quan đến bệnh tim.
Các công nhân của nhà máy tiếp xúc với chất nổ bắt đầu bị đau đầu và đỏ bừng mặt. Điều này là do nitroglycerin là một chất giãn mạch, nó làm giãn các mạch máu.
Bác sĩ William Murrell đã thử nghiệm nitroglycerin trên chính mình và những bệnh nhân đau thắt ngực. Kết quả là họ gần như thuyên giảm ngay lập tức.
Nitroglycerin đã giúp đem lại cuộc sống bình thường cho hàng triệu người bị đau thắt ngực. Đồng thời, nó cũng mở đường cho các loại thuốc như thuốc hạ huyết áp, thuốc chẹn beta và statin. Những loại thuốc này đã giúp kéo dài tuổi thọ và tăng tuổi thọ trung bình ở các nước phương Tây.
Năm 1951, nhà hoạt động quyền phụ nữ tại Mỹ, Margaret Sanger, đã yêu cầu nhà nghiên cứu Gregory Pincus phát triển một biện pháp tránh thai nội tiết hiệu quả. Chi phí nghiên cứu được tài trợ bởi nữ thừa kế Katharine McCormick.
Pincus phát hiện ra rằng progesterone giúp ngăn rụng trứng và đã sử dụng chất này để phát triển một loại thuốc thử. Các thử nghiệm lâm sàng đã được thực hiện trên những phụ nữ dễ bị tổn thương, đặc biệt là ở Puerto Rico.
Năm 1960, Cơ quan Quản lý thuốc và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đồng ý cho ra mắt viên thuốc tránh thai đầu tiên dành cho nữ giới, với biệt dược lúc đó là Evenoid. Thuốc mới được chấp thuận vì nguy cơ mang thai được coi là lớn hơn nguy cơ mắc các tác dụng phụ, chẳng hạn như đông máu và đột quỵ.
Viên thuốc đã dẫn đến những thay đổi lớn về nhân khẩu học trên toàn cầu với các gia đình nhỏ hơn và tăng thu nhập khi phụ nữ tái gia nhập lực lượng lao động.
Thuốc ức chế hệ thần kinh benzodiazepine đầu tiên được tạo ra vào năm 1955 và được tiếp thị bởi công ty dược phẩm Hoffmann-La Roche với tên gọi Librium.
Năm 1959, nhà hóa học người Mỹ gốc Ba Lan Leo Sternbach và nhóm nghiên cứu của ông đã thay đổi Librium về mặt hóa học, tạo ra một loại thuốc mạnh hơn nhiều. Nó chính là diazepam, được bán trên thị trường từ năm 1963 với tên gọi Valium.
Loại thuốc rẻ tiền, dễ kiếm như thế này đã có tác động rất lớn. Từ năm 1969 đến năm 1982, Valium là dược phẩm bán chạy nhất tại Hoa Kỳ. Loại thuốc này đã tạo ra một nền văn hóa kiểm soát căng thẳng và lo lắng bằng thuốc.
Valium đã mở đường cho các loại thuốc chống trầm cảm hiện đại. Việc dùng quá liều các loại thuốc mới hơn này khó hơn (nhưng không phải là không thể) và chúng có ít tác dụng phụ hơn.
Những loại thuốc này đã mang lại một số lợi ích đáng kinh ngạc. Nhưng song song đó cũng đi kèm với một số phức tạp mà chúng ta cần phải xem xét một cách nghiêm túc.
Đây là một lời nhắc nhở rằng loại “thần dược” của ngày hôm nay có thể là “mối họa” của ngày mai.
1. Thuốc gây mê
Mãi đến năm 1834, nhân loại mới đạt được một cột mốc quan trọng khác. Đó là khi nhà hóa học người Pháp Jean-Baptiste Dumas đặt tên cho một loại khí mới là chloroform. Bác sĩ người Scotland James Young Simpson đã sử dụng nó vào năm 1847 để hỗ trợ trong các ca sinh nở.
Chẳng bao lâu sau, thuốc gây mê được sử dụng rộng rãi hơn trong quá trình phẫu thuật, mang lại tỷ lệ hồi phục tốt hơn. Trước khi có thuốc gây mê, bệnh nhân phẫu thuật thường tử vong vì sốc do đau đớn.
Nhưng bất kỳ loại thuốc nào làm cho con người mất ý thức cũng có thể gây hại. Thuốc mê hiện đại vẫn nguy hiểm vì có nguy cơ ức chế hệ thần kinh.
2. Penicillin
Sau đó, nhóm nghiên cứu của nhà nghiên cứu bệnh học người Úc Howard Florey đã ổn định penicillin và thực hiện các thí nghiệm đầu tiên trên người. Với sự tài trợ của Mỹ, penicillin đã được sản xuất hàng loạt và làm thay đổi cục diện Thế chiến II.
Sự ra đời của penicillin và các hậu duệ của nó đã và đang cứu sống hàng trăm triệu người. Tuy nhiên, khi chúng được đưa vào sử dụng rộng rãi thì đã dấn đến sự xuất hiện các chủng vi khuẩn kháng lại thuốc kháng sinh.
3. Nitroglycerin
Các công nhân của nhà máy tiếp xúc với chất nổ bắt đầu bị đau đầu và đỏ bừng mặt. Điều này là do nitroglycerin là một chất giãn mạch, nó làm giãn các mạch máu.
Bác sĩ William Murrell đã thử nghiệm nitroglycerin trên chính mình và những bệnh nhân đau thắt ngực. Kết quả là họ gần như thuyên giảm ngay lập tức.
Nitroglycerin đã giúp đem lại cuộc sống bình thường cho hàng triệu người bị đau thắt ngực. Đồng thời, nó cũng mở đường cho các loại thuốc như thuốc hạ huyết áp, thuốc chẹn beta và statin. Những loại thuốc này đã giúp kéo dài tuổi thọ và tăng tuổi thọ trung bình ở các nước phương Tây.
4. Thuốc tránh thai
Pincus phát hiện ra rằng progesterone giúp ngăn rụng trứng và đã sử dụng chất này để phát triển một loại thuốc thử. Các thử nghiệm lâm sàng đã được thực hiện trên những phụ nữ dễ bị tổn thương, đặc biệt là ở Puerto Rico.
Năm 1960, Cơ quan Quản lý thuốc và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đồng ý cho ra mắt viên thuốc tránh thai đầu tiên dành cho nữ giới, với biệt dược lúc đó là Evenoid. Thuốc mới được chấp thuận vì nguy cơ mang thai được coi là lớn hơn nguy cơ mắc các tác dụng phụ, chẳng hạn như đông máu và đột quỵ.
Viên thuốc đã dẫn đến những thay đổi lớn về nhân khẩu học trên toàn cầu với các gia đình nhỏ hơn và tăng thu nhập khi phụ nữ tái gia nhập lực lượng lao động.
5. Diazepam
Năm 1959, nhà hóa học người Mỹ gốc Ba Lan Leo Sternbach và nhóm nghiên cứu của ông đã thay đổi Librium về mặt hóa học, tạo ra một loại thuốc mạnh hơn nhiều. Nó chính là diazepam, được bán trên thị trường từ năm 1963 với tên gọi Valium.
Loại thuốc rẻ tiền, dễ kiếm như thế này đã có tác động rất lớn. Từ năm 1969 đến năm 1982, Valium là dược phẩm bán chạy nhất tại Hoa Kỳ. Loại thuốc này đã tạo ra một nền văn hóa kiểm soát căng thẳng và lo lắng bằng thuốc.
Valium đã mở đường cho các loại thuốc chống trầm cảm hiện đại. Việc dùng quá liều các loại thuốc mới hơn này khó hơn (nhưng không phải là không thể) và chúng có ít tác dụng phụ hơn.
Những loại thuốc này đã mang lại một số lợi ích đáng kinh ngạc. Nhưng song song đó cũng đi kèm với một số phức tạp mà chúng ta cần phải xem xét một cách nghiêm túc.
Đây là một lời nhắc nhở rằng loại “thần dược” của ngày hôm nay có thể là “mối họa” của ngày mai.
>> Bí mật của thuốc viên: Làm thế nào đưa được dược chất đến đúng nơi cần chữa?
Nguồn: The Conversation
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
